Lazca.org / Lazlar Nasıl rica Ve Teşekkür ederler?

Lazlar Nasıl rica Ve Teşekkür ederler?

 

Lazlar Nasıl Teşekkür ederler? Lazlar Nasıl rica ederler?

Genel anlamda bir iyilik yada bir jest yapıldığında Türkçe konuşuyor isek "teşekkür ederim" deriz.
Teşekkür kelimesi dilimizde kullanılması  Arapçaya dayanıyor.  Şükran ile aynı kökten.
Teşekkür  kelimesinin anlamı iyilik bilmek, Nimet Bilmek, Minnettar olmak, Hatta bunun farkındayım anlamına gelir. Araplar "Şükran cezilen lek" derler.


Benim doğduğum büyüdüğüm büyüdüğüm Fırtına Vadisinde Lazcada 

TEŞEKKÜR EDERİM

ENA PİRİ İYARE

MAMURİ TO İYA

PİRİ TO İYA
 
OŞİ 3'ANA NANUXONDARE


ve benzeri dualar İLE TEŞEKKÜR EDERLER.

Megrelcede ise  GEXAR (sağol) derler.



Lazcaya kimin kattığı bilinmeyen yanlış bir kelime "mardi"


Bir çok toplum gibi Lazlar da dua ile teşekkür ederler. Teşekkür Arapça bir kelime. Yani Türkçede de yok. Türkçeye Arapçadan geçmiş. 
Lazlar Piri to iya, vb  minnet duygularını ifade eder, teşekkür kelimesini kullanmazlar. 

Son zamanlarda "internet Lazcası" ve sözlüğünde "mardi" diye bir kelimenin  karşılığında "teşekkür ederim" demek olduğu yazılmaya ve internetçiler arasında kullanılmaya başlandı. 
Mardi Lazcada "bana büyü", "benim için büyü" anlamına gelir. Teşekkür ayrı bir şeydir, bana büyü demek ayrı bir şeydir. Mardi kelimesi teşekkür ederimi karşılamaz ve bana göre burada kullanılması çok da yanlıştır.

Şöyle ki:  Genç birinin yaşlı teyze yada nineden bir şey istediğini düşünün. 
Bu isteği yapan nineye genç nasıl teşekkür edecek? Mardi diye mi? Yani genç biri nineye "beni için, bana büyü mü diyecek? Yani yaşlı nineye bu genç "bana büyü, benim için büyü" diyecek, iyiliği yapan nine de büyüyecek:) 
Bu mantığı iki dakikalığına olur diye kabul etsek bu mantığa göre iyiliği yapan nine yerine iyilik gören genç nineye büyümesi gerekir. İyiliği yapan bir daha iyilik edene neden büyüsün? Bu kelime düşünülmeden ortaya atılan bir kelimedir. 
Yani demem o ki her şeyin illa bir Lazcası olmak zorundaymışız gibi Lazların kullandıkları şeyleri bırakıp kelimelere anlam yüklerken toplu hareket etmek, danışmak ve istişare etmek gerekir. Özellikle internette bu konuda çoook bilgi kirlilikleri var diye düşünüyorum. 

Sahi yaşlı ninelerimizi daha ne kadar büyüteceğiz?

Bu soruyu çok kez sosyal paylaşım sitelerinde sorulur oldu. Lazca teşekkür ederim ne demek?
Lazca bilen birinin de bu minnettarlık kelimesinin karşılığı olan teşekkür kelimesinin olmadığını söyleyeceklerdir.
Akla ilk gelen " nasıl olur? Lazlar teşekkür etmezler mi? diye mütemadiyen sorduklarını görürsünüz.
Her dilin teşekkür etme biçimi farklıdır. Lazlarda da farklı.
Küçükken  babaannem beni sevdiği sırada "t'ik'aninaşk'imi" derdi. Bana kuzum derdi. O dönemde sevgi ifadesi olarak o kullanılırmış. Toplumun değerleri yada sevgi ifadeleri zamanla değiştiğini görüyoruz. Hangi devirde hangi şeyler seviliyor ise o kelime ile sevgi cümleleri kurulurdu.

Teşekkürde ise bundan farksız değildi. "Ebereşk'imi, ena govaxelare, ena himuşi vort'are" diyerek onlara minnettar yada borçlu olduklarını anlatırlardı. Zaten Teşekkür ederim de bundan farksız bir şey değil.

Günümüzde bu durumun yani illa kalıplaşmış kelimeler ile minnettar olduklarını ifade etmek isteyenlerin bu yöndeki teşekkür kelimesinin Lazcasını bekliyorlar.
Bu beklentinin sonucu olsa gerek Lazcanın sözlük haline gelip kelimeler toplanmaya başlandığında teşekkür kelimesin Lazca karşılığı "mardi" gibi kelimeler eklendi. İlk Lazca teşekkür ederimin Lazcada "mardi" denildiğini öğrendiğimde her Laz gibi ben de çok şaşırdım. Biraz araştırdım ve benzer sözcükler gördüm. Mardi, madloba vs... bu kelimeleri kullanan her hangi bir Laz köylüsü yok. Bu ve benzer kelimeler ithal edilmiş veya türetilmiştir. Bu türetildiğine inandığım kelimeleri duyan Laz kardeşlerimiz kendilerin bu dile olan inançlarını yada aidiyet duygularını çok az da olsa yitirdiklerini gördüm. Bu makaleyi yazmamın asıl nedenlerinden biri de bu oldu.

Teşekkür etmek
Lazcada kalıplaşmış teşekkür kelime ve ya cümleleri kullanılmaz. Minnettar ya da iyilik olduklarında bunu farklı cümle ve kelimeler ile ifade ederler. Bu bazen yukarıda yazdığım kelimeler, Bazen de kişisel davranışlar ile olur. Bazen rica ederken bile teşekkürü peşinen ettiklerini görmek mümkün. "e çona a bak'alişa mendaxt'i da?" bu cümlede normal Lazcada kullanılan cümlenin dışına çıkılarak "mendaxt'i da" ve "e çona"  rica unsuru vardır. Bu rica gerçekleştiğinde şükran duygusu bir nevi karşılanmış oluyor.  Facebooktan bir genç beni ekledi ve sohbet ettik. Bana sorular sordu ben de elimden geldiği kadar ona yardımcı olmaya çalıştım. En sonunda bana "mardi" dedi. :) Mardi Lazcada "Bana büyü, benim için büyü" demek. Büyüme yaşını çoktan geçmiş biri olarak bu kadar genç toy ve büyüme yaşında olan birinin bana teşekkür etmesini inanın gülerek akrşıladım. E hani ona da öyle öğretmişlerdi. Ben de ona si ti piri iyi dedim

Benim doğduğum büyüdüğüm büyüdüğüm Fırtına Vadisinde Lazcada 

TEŞEKKÜR EDERİM

ENA PİRİ İYARE

MAMURİ TO İYA

PİRİ TO İYA....


Ramazan Kosanoğlu ww.lazca.org
ramox@hotmail.com


 

31-05-2013, 21:16
Geri gel