Birkaç Lazca Kelime ve Anlamları. "esk'iri" "osuri" "oxrasure" "oxrask'iri" esk'iri ebereşk'imi

"esk'iri" "osuri" "oxrasure" "oxrask'iri"
esk'iri ebereşk'imi
Bu sözü bir tekerleme gibi söylerdik çocukken.
Ozamanlar anlamı  ne olduğu konusu çok mühim değildi.
Ne zaman ki Laz dili kaybolma tehlikesi ile karşılaştı ozaman kelimelerin etimolojisini irdeleme merakı sardı bende.
Tarihçi bir arkadaşımın sorusu üzerine "esk'iri" kelimesinin etimolojisini bilmeden kullandığımı fark ettim.
Bu ve benzer kelimeleri inceleyelim anlamları konusunda irdeleyelim...

"eskiri e bereşk'imi"  Genel kanı bunun bir ünlem olduğu. Bu ünlem okadar geniş ki bazen bir arkadaşa, Bazen ev halkına diyebilirsiniz.
Sk'iri kelimesini anlamak için bazen o kelimenin kullanıldığı cümlelerine ihtiyaç duyarız. İşte kullanılan bazı cümleler:
eskiri e bereşk'imi
Oxrask'iri
Bu kelime ve cümleler ışığında incelediğimizde sk'iri kelimesi; erkek çocuk, erkek kardeş, erkek  anlamlarında kullanıldığını görüyoruz.
Biç'i Bere =Erkek çocuk kelimesi ile hemen hemen eş anlamlıdır. Sadece tek cinsiyeten oluşan,  erkeklere  hitap eden ikinci ünlem ise  ç'e biç'i  hey erkek çocuk anlamındaki çağırma ünlemi.

Oxrask'iri: Bir erkek yada bir bayanın eşinin ve Müstakbel eşinin kardeşi erkek ise lazcada oxrask'iri denir. Birleşik kelimeden oluştuğunu düşündüğüm kelimede geçen sk'iri erkek anlamındadır. Eşinin yada müstakbel eşinin kardeşi  bayan ise oxresk'iri olmaz. Çünki sk'iri erkek anlamına gelmektedir.

Oxrasure: Bir erkek yada bir bayanın eşinin büyük yada küçük kız kardeşine oxrasure denir. Birleşik olduğunu düşündüğümüz kelimede geçen oxrasure osuri kelimesinden geldiğini düşünüyorum. Osuri Kadın, Bayan, dişi anlamındadır.  Erkekte kullanılan ve yukarıda anlattığımız esk'iri ünlemine benzer ünlem kadınlarda da  kullanılmaktadır. Eisuzi osuri: E ıssız, E garip kadın anlamında kullanılmaktadır.

Genel olarak erkeği ifade eden  kelimeler: Sk'iri, Biç'i, K'oçi, Komoli.
Genel olarak kadını ifade eden kelimeler: Osuri, Oxorza, Oxorca, bece, evlenmiş ise baba tarafını ifade eden ismin sonuna pxe eklenir.
Örnek: Evlenmeden önce onlara k'lemurişi diyorlardı ise evlendiğinde K'lemuripxe denir.

www.lazca.org
Ramazan Kosanoğlu
ramox@hotmail.com

not: Siztedeki yazıların tümünü ya da her hangi bir yazıyı, site ve yazar adlarını  kaynak  göstererek yasal sitelerde ve  ticari olmayan yerlerde yayınlayabilirsiniz.