Laz Kimlik Mücadelesinde İskender Tzitaşi’nin Önemi

Laz Kimlik Mücadelesinde İskender Tzitaşi’nin Önemi (Özet)
Ali İhsan Aksamaz

"Laz kimlik mücadelesinin başlangıcı, bugünkü bilgilerimize göre günümüzden yaklaşık yüzelli yıl öncesine dayanır. Bu mücadele tarihi içinde karşımıza bayraklaşan iki isim çıkar. Bunlardan ilki Hopalı Faik Efendi, diğeri ise İskender Tzitaşi’dir. Hopalı Faik Efendi,  Osmanlı Lazistanı’ndan bir Laz aydınıdır. İskender Tzitaşi ise Sovyet Lazları Halk Önderidir. Her  ikisi de, Doğu Karadeniz ve Güney Kafkasya’nın yerli halklarından olan Lazların kimlik mücadelesinde önemli bir yere sahiptir. Ne yazık ki, günümüzde hem Hopalı Faik Efendi hem de İskender Tzitaşi’nin kişisel bilgilerine şimdilik sahip değiliz.

1993’de yayınlanmaya başladığımız "Ogni Kültür Dergisi” ile birlikte Laz aydınları olarak kendi kimlik geçmişimizle ilgili olarak da bazı bilgileleri aktarmaya başladık. Ne var ki, kimileri Hopalı Faik Efendi ve İskender Tzitaşi’nin önemini kavrayamadı. Bunlar günümüzde bile Hopalı Faik Efendi ve İskender Tzitaşi’yi görmek istemiyorlar. Bunun çeşitli sebepleri olabilir. Eğer bu insanlar, Lazların tarihsel yerleşim birimlerinin eski isimlerin yeniden resmiyet kazansın istiyorlarsa; TRT Lazca radyo ve televizyon yayını yapsın istiyorlarsa; okullarda anadil dersleri arasında Lazca da yer alsın istiyorlarsa; üniversitelerde Laz dili, edebiyatı, tarihi bölümleri açılsın istiyorlarsa ve en önemlisi söylediklerinde samimi iseler, Hopalı Faik Efendi ve  İskender Tzitaşi’nin yüzelli yıllık mücadele geçmişine sahip çıkmalıdırlar. Bütün bunları söylem, tutum, davranış, ilişki ve çalışmalarıyla da  göstermek zorundadırlar.

Kimi Laz aydınlarının israrla görmek istemedikleri yalnızca Hopalı Faik Efendi ve  İskender Tzitaşi değil.TKF kurucu komitesi Osman Topçuoğlu’yu da, Kadın Emek önderi Topçuoğlu Safiye Hanım’ı da görmek istemiyorlar. Bunun yerine yalnızca Hasan Helimişi’yi ön plana çıkarmayı yeğliyorlar. Hasan Helimişi’yi de ön plana çıkartırken, onu da yalnızca romantik bir şair olarak lanse etmeyi daha uygun buluyorlar!