LAZCANIN SON UMUDU: OKULLARDA LAZCA SEÇMELİ DERSİ

Yazılı resmi tarihi kaynaklarda geçtiği üzere yaklaşık olarak 4000 yıllık geçmişi olan ve o dönemin süper güçleriyle(Roma-Pers-Bizans-Sasani)bazen ittifaklar kuran ve bazen de mücadele eden dünya siyasetinde aktif rol alan, M.Ö 11-M.S 1461 yüzyılları arasında Kolhida ve Lazika devletleri ve Lazıa Theması gibi siyasi oluşumlarla, dünya siyasetinde aktif rol oynayan bu uygarlık nasıl oldu da şu anda dili ve kültürü yok olma aşamasına geldi.
Lazların tarihine baktığımızda Laz diline ve kültürüne ilk ve en büyük darbenin Lazların 6.yüzyılda Bizanslı din adamlarının gayretleriyle Hıristiyanlığı kabul etmeleriyle aldıklarını görüyoruz. Lazlar Hıristiyanlığı kabul etmeleriyle birlikte o zamanki devletleri olan lazika devletinde önceleri kendilerine bağlı olan ve başlangıçta çok fazla etkili olmayan Abhazlara çok daha sonrada 11 yüzyıldan itibaren önceleri kendilerine bağlı olup hiçbir siyasi etkinlikte bulunmayan  Gürcülere, siyasi üstünlüklerini kaptırdıklarını veLazların yavaş yavaş eski siyasi etkinliklerinin ortadan kalktığını görmekteyiz.
Lazlar Hıristiyan olmaları ile birlikte sadece siyasi etkinliklerini kaybetmekle kalmamışlar, kültürel olarak ta önce Bizanslılardan daha sonrada Gürcülerden etkilenmişlerdir. Lazca yerine resmi yazışmalarda ve kiliselerde önce Rumca(Yunanca),daha sonrada Gürcüce kullanılmaya başlanmıştır, daha sonraki yüzyıllarda Hıristiyan Lazların Gürcü kilisesine bağlanması ve her türlü dinsel etkinlikte Gürcücenin kullanılması da Lazcanın değerinin azalmasında önemli bir etken olmuştur.

Çok eski ve köklü bir uygarlığın ürünü olan olan Laz dili vekültürü günümüze gelince sadece yaşlıların konuştuğu değersiz bir dil ve genelde şarkılar ve fıkralarda anılan bir kültür olarak görülmeye başlanmış, uzun bir dönem ülkemizde resmi dairelerde ve okullarımızda kullanılması yasaklanmış hatta sokakta bile konuşulması hoş görülmemiş ve sokakta bile konuşulması yasaklanması düşünülmüş, Lazların yaşadığı okullarda Lazca büyük bir baskı altına alınmış, okullarda Laz öğrencileri kendi anadilleri olan Lazcayla mücadele kolları oluşturularak, öğrencilere kendi anadilleriyle mücadele etmeleri bilinci verilmiştir.

İnsanlarımıza kendi dillerinden gereksiz ve düzgün Türkçe konuşmaya engel, utanılacak bir durum anlayışı zihinlerine kazınmış bunun sonucunda da evde çocuklarının Türkçesi bozulmasın düşüncesiyle insanlarımız kendi anadillerine düşman bir konuma getirilmiştir.
Dünyada hiçbir millet ya da hiçbir varlık, kendi anadilini aşağılamaz, gereksiz ya da başka bir dilin düzgün konuşulmasına engel olarak görmez, işin daha da vahimi atalarının 4000 yıldır konuştukları bir dilin çocuklarına öğretilmesini bölücülük veya cumhuriyet ve devlet düşmanlığı olarak görmez, fakat bizim insanlarımız geçmişteki bu baskılardan, insanlarımızın kendi kültürlerine bu kadar yabancı yetiştirilmelerinden dolayı ne yazık ki, 4000 yıllık dilimizin en büyük düşmanı yine bizler olduk, eğer kendi anadilimizin öğretilmesine ideolojik olarak bakarsak, Lazcanın öğretilmesini faydasız görüp önemsemezsek, kendi anadilimizin çocuklarımıza öğretilmesini Türkiye Cumhuriyeti’nin bölünmesinde araç olarak görür ve çocuklarımıza seçmeli ders olarak Lazcanın öğretilmesine karşı çıkarsak, 4000 yıllık büyük bir uygarlığın dilini ve kültürünü kendi ellerimizle yok etmiş olacağız.
Anadil bir milletin kimliğinin en önemli unsurudur, dili olmayan hiçbir kültürün var olmasına imkân yoktur, kendileri Lazcayı gereksiz gören insanlarımız hiç olmazsa çocuklarının bu dili öğrenmesini, binlerce yıllık bu kültürün yok olmamasını desteklemeli ve çocuklarına seçmeli ders olarak Lazcayı tercih etmelerini istemeli, çocuklarını bu yönde teşvik etmelidir, bu bizim atalarımıza ve bütün insanlara karşı insanlık borcumuzdur, binlerce yıllık büyük bir uygarlığın ve dilin yok olması hiç kimseye bir şey kazandırmaz ama insanlık kültür tarihi için çok şey kaybettirir.
Okullarımızda Lazcanın seçmeli ders olarak okutulmasını son nefesini vermekte olan Lazcanın yeniden yaşatılması için tarihi bir fırsat olarak görelim, kendi ailemizden başlamak üzere çevremizdeki aileleri ve çocukları bu konuda bilinçlendirelim ve Lazcanın okullarda seçmeli ders olarak okutulmasını ve çocuklarımızın bu dili öğrenmelerini sağlayalım. Unutmayalım ki 4000 senedir atalarımızın her türlü zorluk ve baskılara rağmen muhafaza ettikleri bu dil ve kültür bizim irademize kalmış bir durumda ya yok edeceğiz ya da yaşatacağız.

Ergün Konakçı
lazona@lazca.org
www.lazca.org