Lazepeşi Kultureburi Ronesansi

Lazepeşi Kultureburi Ronesansi
Kâmil Aksoylu

Oroperi maǩitxalepe çkimi. Ham seferis nç̌ara çkimi Lazuri p̌ç̌arare. Lazuri nena mektebepes Gonoşiğe Dersi (Seçmeli Ders)  divu şendoni Lazuri oç̌aru mint̆u. Ǩismet̆i handğaşe t̆u-doren.

Lazepek 1993 ǯanaşen doni  kultureburi gzas dido gza eç̌opes. Handğa eǩiǯǩedaşi  20 ǯana ǩap̌ulas kodoskidu doren. Ham eç̌i ǯanas doloxe na-ixenu do na-içodu dido dulyape ren. Dido gza eyç̌opinu ala ubağu-ni? Var ubağun. Dido dulyape çkva oxenoni ren.

Çkva ora eçi ǯana oğine steri varen. Turkiyas dimoǩrat̆iǩuri xenapapek dido gza eç̌opu. Oğineni yasaxoba do meğinobape var doskidu. Na-ixazirasen ağani dudǩanonite etniǩuri do kultureburi xakkepe çkunis dido çkva manžinasen. Xvala na-varmabeceres  ar dulya koren ki dido becit̆i ar dulya ren. Artobate oçalişu var mabeceres. E mup̌at heti dobiguraten do irik arte ǩayi dulyape p̌aten. Moxtanoraşe medi miğun.

Lazepe şeni kultureburi ronesansis renan ya do itkvinen. Ham tkvinas (otkus) ma ti baǩater. Dido var, eçi ǯana oğine handğa na-ixenen dulyape izmoces ti var mažiret̆es. 1993 ǯanas OGNI coxoni svaruli (dergi) ipti gamaxtuşi sankis dixa dixas jin oynǩanu. Svarulik heşşo nena moyğu ki Turketişi otxo yanis ranǯǩalu. Ala muren ki hem oraneri Turketişi xalis haǩo oxoşkva dido muxtu do Mp̌olis svarulişi iptineri oǩoreʒxa savciluğişi emirite diǩorobu. Svarulişi mance Mehmedali Beşlis DGM’k dava oğodu ala Beşlik navu savunmate hemi ti muşi, hemi ti svaruli muşletinu do davas paği p̌icite kogamaxtu. Na-iǩorobu svarulepe ti iyade dixenu.

Meyona orapes mboşi var didginu.  Suparape, nenapunape, gramerepe meyoneri meyoneri moxtes. Televiziyonis nananenate yayini gyoç̌ǩuşi Lazuri yayini ti ixenas ya do TRT’s istida niç̌inu ala TRT’k Lazuri yayini var vu. 2008 ǯanas Mp̌olis ‘Laz Kültür Derneği’ kogeydgu.  Meyona muşis  Angaras ‘Laz Kültür Dayanışma Derneği’ kogeydgu. Meyonas Kdz. Ereğlis, ‘Kdz. Ereğli Laz Kültür Derneği’ kogeydgu. Derneğepek ç̌eşit̆i kultureburi faaliyetobape do etkinluğepe ikoman. Lazuri doguru şeni ǩursepe meçaman.

2011 ǯanas KAFFED’i (Kafkas Dernekleri Federasyonu) do LKD’şi  (Laz Kültür Derneği) organizasyonite Bolus (Bolu’da) a-sum otxo fara çaliştayepe ixenu. Ham çaliştayepe dido mitis var uçkin ala nananena doguru do etniǩuri minoba şeni becit̆i ǩararepe eyç̌opinu do TBMM’şi Ağani Dudǩanoni Oxaziruşi ǩomisyonis niçinu. Ç̌erǩezepeşen, Lazepeşen do majura etniǩuri kulturapeşen ti maǩat̆alepe t̆es. Xvala vit ǩonari avuǩat̆epe kort̆es. Avuǩat̆epek irişi fiǩirepe oǩonç̌es do mektebepes nananena doguru do etniǩuri minoba do oçinopuşi talebepe şeni ar dosya xazires do KAFFED’işi xeşen meclisiz meçers.

Mǩule nenate ptkvatna, Lazepeşi kultureburi ronesansişi omondinu şeni dido dulyape ixenu. Soğunis ti 2013 Maisi tutas Lazuri Enstitu ti kogeydgu. 23.11.2013 tarixis ti na-ixenu resmi gonǯǩapate coxo muşi Turketi do ǩiyanas ognapu. 2013 ǯana Lazepe şeni epeyi bereketoni ivu. Staroşina tutas Ağani Muruʒxi coxoten ar ǩazeta kogamişkvinu. Lazepes ar ti ǩazeta daves. Do meyonas enni didi dulya ti Lazuri Enstituk na-xaziru mufradati MEB’k ǩebulu dovu do Lazuri nena mektebepes gonoşiğe dersi divu. Xela do ǩaobate doskidit Lazepe!