Lazca adına son zamanlarda inanılmaz güzel şeyler oluyor. Yıllardır utanılan ve evlere hapsedilen Lazca son zamanlarda âdeta şahlandı ve ilklerle dolu yeni bir ivme kazandı.
Lazca gibi evlere hapsedilmiş dilin son zamanlarda atağa kalması kuşkusuz ölmekte olan dil için can simidi niteliğindedir. Laz Enstitüsü, Lazca Gazete, Lazca Müfredat ve Laz Edebiyatına kazandırılan sayısız eserler bütün hepsi kuşkusuz Lazca için önemli gelişmeler.
Bütün bunların tesiri altındayken Lazca adına bir diğer önemli sorunu gözden kaçırdık. Bu kaçırdığımız şey Lazcanın Halk-Eğitim bünyesinde yer bulmamasıdır.
Halk Eğitimin de tıpkı okullarda öğretilen dersler gibi bu kurumun da müfredatı var.
Burada bi rçok alanda eğitim programları var. Hiç tahmin edemeyeceğiniz, bir çok inanın hiç duymadığı dillerde programlar var.
Müfredatı olmayan konular yada projeler Halk Eğitim Merkezlerinde öğretilemiyor.
Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Hayat Boyu Öğrenme Genel müdürlüğü Halk Eğitim'de öğretilen programların müfredatını hazırlayan müdürlük.
MEB'e bağlı okullarda Lazcanın seçilebilmesi için müfredat gerekiyordu. Müfredat Talim ve Terbiye Kurulundan geçince Lazca seçilebilir hale geldi.
Halk Eğitim merkezlerinde de benzer uygulama var. Halk Eğitimde modüler sistem denilen MEB'na bağlı Hayat Boyu Öğrenme Genel müdürlüğü tarafından müfredat hazırlanıp bu sisteme atılıyor ve seçilmesi sağlanıyor. Lazcanın seçmeli ders olması Halk Eğitimde kurs açılabiliyor anlamına gelmiyor.
Halk Eğitim ile okullardaki Lazca seçmeli ders arasındaki fark
Okullarda Lazca dersin seçilebiliyor olması kuşkusuz çok önemlidir. Kademeli olarak okullarda velinin yazılı isteği ile Lazca o öğrenci için seçilebilir. Aynı derslikte 10-12 kişinin de bunu dilekçe ile yetkililere bildirmesi gerekiyor. Bu iki zorunluluk gerçekleşmesi halinde Lazcayı öğretecek yeterlilik konusunda henüz MEB'nın da bilmediği öğretmen gerekiyor.
Yani belirli yaşlardaki çoçukların bir araya gelmesi, bunların istenilen sayıya ulaşması, yetirliliği henüz bilinmeyen muammalarla dolu öğretmeninde bulunmasıyla adeta dil öğrenimi kısıtlanıyor, şartlar uzadıkça istenilen Lazca eğitimin önünde engellerin çıkmasına neden olabiliyor. 5-8. sınıftaki çocuklara haftada bir kaç saat Lazca ders kuşkusuz Lazca adına milad ama bir okadar da yetersiz olacağı âşikârdır.
Halk Eğitimde ise bu durum biraz daha esnek ve farklı. Yukarıdaki şartların bir araya gelmesini beklemeden Laz dilininin öğretimi Halk Eğitimden rahatlıkla yapılabilir. Bunun için her yaştan 10-12 kişi yeterlidir. Okullara bağlı kalınmadan farklı olarak kurslar yapılabilmektedir. Zaman sorunu da bulunmamaktadır. Bu kurslarda tek konu Lazca olacağından daha çok vakit ayırılacak, daha da verimli olacaktır. Okullarda Lazca dersinden farklı olarak Lazca konulu sertifikalar bu kurslarda verilebilecek, bu sertifikalar okullarda Lazca ders verecek öğretmenler için yeterlilik sayılabilecek, bir nevi Lazca öğreticiler de yetişebilecek, standartların oluşmasına, okullardaki Lazca dersleri öğretecekler için de büyük katkılar sunacaktır. Bütün bunların yapılabilmesi için Lazca modüler sisteme ihtiyaç var.
Lazca Modülün Hazırlanması
Halk Eğitim modüler sistem oldukça kapsamlı bir sistem ve ne yazık ki Lazca adına bir modül yok. Bu eksikliği yakın zaman önce ziyaret ettiğim Halk Eğitim Müdür Yardımcısına sorduğum soru üzerine fark ettim.
10-12 kişi bi araya gelerek Lazca içerikli hiç bir proje uygulamaya geçemiyor. Oysa Okullarda Lazca seçmeli ders olarak kabul edilmişti. MEB'na bağlı bu kurumda olmama nedenini aslında biraz geriye giderek anlayabiliriz. Dönemin Milli Eğitim bakanı Ömer Dinçer'in içinde Lazcanın da bulunduğu Yerel Diller ve Lehçeler altında seçmeli dersleri açıklamış olmasına rağmen uygulamada içinde Lazcanın olmadığı anlaşılmıştı.
İyi niyet ile yaklaşarak sistem hantal işliyor olasılığını düşünerek Lazca modülün hazırlanması konusunda Lazca derslerde olduğu gibi gecikme yaşanmaması için Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel müdürlüğü'ne başvuruda bulunmak, okullardaki Lazca Müfredatta olduğu gibi modül hazırlanıp sunulmasında büyük yarar görüyorum.
Okullaradan bağımsız bir şekilde 10-12 kişi bir araya gelerek içinde Lazca şarkılardan tutun destanların yazılı hale getirilmesine, Laz alfabesinin öğretiminden tutun Laz edebiyatına katkı sağlayack geniş bir yelpazede eğitim-Öğretim sağlanabilir, okullardaki Lazca eğitimden belkide daha fazla verim alınabilir diye düşünüyorum. Her yaştan insanın Lazca kurslara katılması daha kolay olduğu, gerekirse köylerde de kurslar açılabileceğini düşündüğümüzde Laz diline ve kültürüne katkı sağlayacağını düşünüyorum.
Lazcanın Eğitim Öğretim sürecinin hızlandırılması bir çok farklı açıdan mümkün. Bunlardan biri de Halk Eğitim olduğunu düşünüyorum. Okullarda Lazca öğretim de kuşkusuz Lazcanın geleceği, üniversitelerdeki bölümlerin açılması burada ders gören öğrenciler ve öğretmenler için çok önemli bulduğumu da eklemek istiyorum. Lazcanın yaşaması için tüm imkanlar benim için değerlidir.
Ramazan Kosanoğlu Klemurishi