Gy gy Bu sözlükte kullanılan Laz alfabesinin 10’uncu harfi. Arka-ortadamaksıl kapantılı sesli konson (*) fonemini gösterir. [(*) Konson, halk dilinde yanlışlıkla “sessiz” denir. Bazılarına göre “ünsüz”. Lazca fonetiği ve fonolojisinde tek başına hece oluşturamayan fonemi ifade eder.]

Uluslararası Fonetik Alfabesi’nde [gⁱ] şeklinde yazılır. ([gⁱ] şeklinde olmadığına dikkat ediniz.) Lazcanın Fındıklı-Arhavi-Hopa-Çxala diyalektlerinde gözlemlenen iki adet fonem /gy/ ile /c/, Batı (= Pazar, Çamlıhemşin ve Ardeşen) diyalektlerinde tek bir fonem /c/’ye denk gelir (*). [(*) 1980 yıllarından sonra Pazar-Çamlıhemşin-Ardeşen diyalektlerini konuşanlar arasında gyuli (sevgili) terimi benimseyip şarkı sözü içinde kullananlar bulunmaktadır. → gyuli]

gyabgars (FN ~ AH)(ÇX) ED har.f. Birinin arkasından [dat.] ağlıyor. Birine [dat.] ağıt yakıyor. Birine [dat.] yas tutuyor. Alişi didi biç’i askerluğiz diyilu. Edo nana-muşik p’anda gyabgarz. (FN-Ç’anapet) Ali’nin büyük oğlu askerde (= askerlikte) öldürüldü ve annesi her zaman ağıt yakıyor. Xarcez komoli na-uğuru xut 3’ana divu do xolo çilamrepete gyabgars. (AH-Lome) Hatice’nin kocası öleli beş yıl oldu. Yine de gözyaşlarıyla ağıt yakıyor. Oxorcak komoli-muşiz svarapate gyabgaru. (AH-Lome) Kadın kocasının arkasından ağıtlar dizerek ağladı. → ç’ek’vabgars; gyamgars; [beklenmeyen ölümler için düşünceleri sıralayarak ağıt yakıyor] k’ore3xums^II/ k’ore3xuy^II; svarums^[2]-II

gyabğen AD har.f. I. Taneli katı cisim [aps.] bir şeyin [dat.] üzerine dökülüyor ya da düşüyor. → geyabğen

II. (AH) mec. Kötü bir olay [aps.] birinin [dat.] başına geliyor. Gebğeyiz gyabğen. (AH, atasözü, K.A.) Başına bir olay gelmiş kimseyi daha büyük felâket bekler. Bir kere başladı mı, ardı arkası kesilmez. Mu-n-oren ? Mu gegabğu ? Mu p’at’k’alam ? (AH-Lome) [sabırsızca davrananlara söylenen söz] Ne oldu ? Neyin var ? Ne zırlıyorsun ? → ağoden; tiz meyuxtams

gyacins (FN ~ ÇX) ED har.f. [emp.şm.1.tek. gevacin] Yıkarıdan aşağı doğru basıyor. Üstüne basıyor. Enverik ncaşi dudiz gyacins. (FN-Sumla) Enver ağacın ucuna basıyor. “K’alemite kart’ali bğara” ya-şi dido gyacinu do ğri3ku. (AH-Borğola) “Kalemle kâğıdı karalayayım” derken çok bastırdı da derin çizdi. Refikik Xasanişen dido gyacins. (ÇX-Çxalazeni, TM) Refik Hasan’dan ağır basıyor. [Bu fiil, bazen gyaç’irs fiili ile karıştırılıyor.] ≠ gila3’inups

gyaç’aben (FN ~ AH) AD har.f. I. (FN) Bir şeyin [dat.] üstüne yapışıyor. Pi3ayiz na-geyabğasen şuveri pavri var-gekosayiz heko gyaç’aben (= yaç’aben). (FN-Ç’anapet) Tahtanın üstüne dökülen ıslak yaprakları süpürmeyince [o yapraklar] oraya yapışıyor. → eyaç’amben; eyat’amben; eyaç’aben, yaç’aben; yan3axen; gyan3axen

II. (AH) Bir yere [dat.] çöküp yere yapışıyor. Yere yapışacak kadar çöküyor. Get’k’obina bistert’atşi mot-biz*iret’at ya do tude gebaç’abet’it. (AH-Borğola) Saklanbaç oynarken görülmeyelim diye yere yapışırdık.

gyaç’irs (FN) Eø har.f. Ikınıyor. Bere ink’ip’azi ivu do çeçmez gyaç’irs. (FN-Sumla) Çocuk kabız olduğundan tuvalette ıkınıyor. [Bu fiil, bazen gyacins fiili ile karıştırılıyor.] → cokan3arams, goicamren, iç’imren, aç’imren, iç’imoden, nokan3aray, imxizen^[2]

gyaç’k’aden (FN ~ HP ÇX) AD har.f. Bir şeyin veya birinin üzerine [dat.] çivi vs [aps.] çakılıyor. E na gegaç’k’adasen ! (AH-Lome) bed. Ağzın kapansın ! [eşb. gyoç’k’adams/ gyoç’k’adaps fiilinin yeterlik kipi]

gyaç’k’iden (FN ~ HP ÇX) AD har.f. Yukarıdan aşağıya (kendisi) çarpıyor. Ncaşen melu do let’as kogyaç’k’idu. (FN-Ç’anapet, Sumla) Ağaçtan düşüp yere çarptı. Muradik kumari istert’aşi kart’ali k’ayi gyaç’k’iden. (AH-Borğola) Murat kumar oynarken kâğıt güzel çarpıyor. Xasani gyantxu do kvas gyaç’k’idu. (HP-P’eronit) Hasan düşerek taşa çarptı. + gyoç’k’idams; ++ maç’k’iden, ok’aç’k’iden vs

gyaç’ven^[1] (FN ~ AH) AD har.f. Kazan, tencere, tava vs gibi kapların dibine [dat.] bir şey [aps.] yanıp tutuyor. Nanak “Mot-gyaç’vert’az” ya do k’op’ate termoni ndğvarums. (FN-Ç’anapet) Annem “Dibe tutmasın” diye termoni’yi kepçe ile karıştırıyor. Tencerez kogyaç’u-doren. Nusak xamite xak’arums. (AH-Lome) Tencerenin dibi tutmuş. Gelin bıçakla kazıyor. Nandidik “Gyari mot-gyaç’vet’az” ya do oxoktams. (AH-Lome) Babaanne “Yemek tutmasın” diye karıştırıyor. Tencerez gyaç’u-doren. Aşek t’u3a 3’k’arite oçuçkanams do k’uzite gexak’arums. (AH-Lome) Tencerenin dibi tutmuş. Ayşe sıcak su ile yumuşatıp kaşıkla kazıyor. Na-gyaşiren gyaris 3’k’ari var-ek’ibinazna gyari kogyaç’ven. (AH-Borğola) Kaynamaktan suyu azalan yemeğe su eklenmezse yemek kabın dibine yanar (= tutar). → gyamç’ven

gyaç’ven^[2] (AH ~ HP) AD har.f. Birinin [dat.] vücudunun bir yeri [aps.] yanıp acıyor. Guri gemaç’u. (AH ~ HP) Kalbim yandı. K’uçxe gemaç’u. (HP-P’eronit) Ayağımın üstü sıcaktan yandı. ++ aç’ven; naç’ven; gvaç’ven/ gaç’ven

gyadven (FN ~ AH HP ÇX) AD hal f. Hastalık dolayısıyla birinde [dat.] ara ara (soğukluk [aps.]) var. İni kogemadu. Bizabuner-i, var-miçkin. (FN-Ç’anapet) Üşüdüm. Hastalanıyor muyum, bilmiyorum. Berez na-xen yeyiz ini gyadven. (AH-Lome) Çocuğa, oturduğu yerde, üşüme geliyor. İni kogemadu. Bizabunare steri bore. (AH-Borğola) Soğuk hissediyorum. Hastalanacak gibiyim. [◘ eşb. gedumers/ gedumels/ gedvars ve gyudumers/ gyudumels/ gyudvars fiillerinin yeterlik kipi] → ini cadven^[3]; ini cezun^II

gyagen (FN ~ ÇX)(AK) AD/A.Dir. har.f. [emp.şm.1.tek.ö.3.dat.tü. gebager (FN ~ AH), gevager (HP ~ ÇX), givager (AK)] Biri [aps.] birine veya bir şeye [dat./dir.] alışıyor. Uyum sağlıyor. → cagen; + gyogams, gyoginams. I. (FN ~ AH-Lome)(AK) AD har.f. Xasanişi atmaca m3ika m3ika gyagen. (FN-Ç’anapet) Hasan’ın atmacası azar azar alışıyor. Alişi biç’i kogyagu-doren do cumadi-muşiz p’anda genç’areyi ak’vans. (FN-Ç’anapet) Ali’nin oğlu alışmış ve her zaman amcasındnan para istiyor. Ordo onciruz gebagi. (FN) Erken yatmaya alıştım. Xasani omçvirus tamo tamo gyagen. (FN-Sumla) Hasan yavaş yavaş yüzmeye alışıyor. Bere-çkuni z*igaraz kogyagu. P’anda cebiz goimers. (AH-Lome) Bizim çocuk sigaraya alıştı. Hep cebinde taşıyor. Gyurci nisa moix’onit do ç’it’a ç’it’a Lazeburas gyagen. (AK-Döngelli) Gürcü gelin getirdik de [o gelin] azar azar Lazcaya alışıyor.

II. (AH-Borğola ~ ÇX) A.Dir. har.f. Onuri tamo tamo Lazuri oç’aruşe gyagen. (AH-Borğola) Onur yavaş yavaş Lazca yazmaya alışıyor. Berepek artikatiz ninç’k’valaman. Uğarğali do mot-gyaget’an. (AH-Borğola) Çocuklar birbirlerine tükürüyorlar. Azarla da alışmasınlar. Ordo eseluşa kogebagi. (HP-P’eronit) Erken kalkmaya alıştım.

gyai → gyari/ gyayi

gyaişi-yei (ÇX) i. Mutfak. Gyaişiyeis k’at’uk p’iyaps. (ÇX-Makret) Kedi mutfakta miyavlıyor. → mutfaği, mut’vaği

gyakaçen (AH) DA e.f. ♦ [dey. ksini gyakaçen : Biri [dat.] rahatsızlanıyor.] P’ap’uliz ksini gyakaçu. (AH-Lome) Dede rahatsızlandı.

gyakçanen → geikçanen

gyakten (FN)(AK) AD har.f. [◘ eşb. gyoktams fiilinin yeterlik kipi] I. (FN-Ç’anapet) Birinin [dat.] ayağı veya eli [aps.] burkuluyor. Cordanişi biç’iz k’ucxe gyaktu do nandidi-muşik unt’u3ams. (FN-Ç’anapet) Cordan’ın oğlunun ayağı burkuldu ve ninesi sıcak suyla ovalıyor. → nun3xot’un; gamuvelay^II; no3xont’un^[1]; nancğimen

II. (AK) Birine ait [dat.] bir şey [aps.] yan dönüyor. K’ulanişi k’uçxe ar ç’it’a gyaktaşi nancğimen. (AK-Döngelli) Kızın ayağı birazcık yan dönünce burkuluyor.

gyak’ibinams/ gyak’ibinaps (HP ~ ÇX) ED har.f. [emp.şm.1.tek. gevak’ibinam/ gevak’ibinap] Isırıyor. Dişliyor. Nenas gemak’ibinu. (HP-P’eronit) Dilimi ısırdım. Coğoik İsmailiz gyak’ibinu. (HP-P’eronit) Köpek İsmaili ısırdı. → cak’abiy; nuç’k’omams^I; nupxors; gyak’ibirams; gyak’ibins

gyak’ibins (AK) ED har.f. [emp.şm.1.tek. giak’ibin] Isırıyor. Dişliyor. Ok’o p’at’i coğori ren ki kotumepe nokaçaps do gyak’ibins. (AK-Döngelli) O kadar fena bir köpektir ki tavukları sıkıştırıyor da ısırıyor. → cak’abiy; nuç’k’omams^I; nupxors; gyak’ibirams; gyak’ibinams/ gyak’ibinaps

gyak’ibirams (AH-Borğola) ED har.f. [emp.şm.1.tek. gebak’ibiram] Isırıyor. Dişliyor. He mskva m3xuliz “Kogebak’ibira” ya do momaçiçkinen. (AH-Borğola) O güzel armudu “Isırayım” diye iç geçiriyorum (= arzu ediyorum). → cak’abiy; nuç’k’omams^I; nupxors; gyak’ibinams/ gyak’ibinaps; gyak’ibins

gyak’nams (FN-Sumla ~ AH) ED har.f. [part. gek’lime(r)i (FN-Sumla), gek’nime(r)i/ gek’lime(r)i (AH)] Biri [erg.] bir şeye [dat.] tutunuyor. Gemas bingrinet’i do ar msucis kogebak’ni. (FN-Sumla) Dağda yuvarlanıyordum ve bir sarmaşığa tutundum. Ar xete dişkas gyak’nams, majurate azums. (FN-Sumla) Bir eliyle odunu tutuyor (= oduna tutunuyor), diğeri ile yontuyor. Nuk’uz terbiye niçi. Vana gegak’nam do kok’ok’3’k’im. (AH-Lome) Ağzına terbiye ver. Yoksa tutup ayırırım. Doğanik “Ncaşen mot-meblamt’a” ya do t’ot’is k’ap’et’i gyak’nams. (AH-Borğola) Doğan “Ağaçtan düşmeyeyim” diye dala kuvvetli tutunuyor. K’almaxaz ğvanç’k’ilişen var-gyak’nana xeşen gamastun. (AH-Borğola) Alabalığı solungacından tutmazsan elinden kayar. → cak’nen, gyak’nen, gyak’neps; ++ ak’nen, mvak’nen

♦ f.-i. gek’limu (FN-Sumla), gek’nimu/ gek’limu (AH) : Elle tutunma. Yaşik’iz xe gek’limu şeni ar gek’limale mutu konoç’k’adi. (*)(AH-Lome) Sandığa el tutmak için (= elle tutunmak için) tutacak bir şey çakıver. [(*) Bu örnekteki xe kelimesi hemcins tümleçtir. Apsolütif tümleç gibi görünse de fiilin anlamına, dolayısıyla cümleninkine de, bir şey katmaz.]

♦ f.-s. gek’limoni (AH) : Tutulacak. Tutulması gereken. Kemalik ipti sanduği jur k’eleşen-ti kinarişen elaxums do ok’açxe-ti jur k’ele xe gek’limoni k’ulpi nuk’idams. (AH-Lome) Kemal önceden sandığın iki yanını da kenarından deliyor. Ve sonradan her iki yanına da elle tutulacak kulp takıyor.

gyak’nen (FN-Ç’anapet)(AH-Borğola ~ HP) AD/ADL har.f. [part. gek’lime(r)i] Biri [aps.] [f.-i. gek’limu] a. AD har.f. Bir şeye [dat.] tutunuyor. Ağne mektebiz na-gyoç’k’u 3’ut’eli bozo-çkimi nana-muşiz xez gyak’nen do heşote mektebişa ulun. (FN-Ç’anapet) Okula yeni başlayan küçük kızım annesinin eline tutunarak o şekilde okula gidiyor. Berepek yastuğiten ist’ert’eşi ari hekole ari hakole gyak’nes do ok’oç’k’ides. (HP-P’eronit) Çocuklar yastukla oynarken biri oradan biri buradan tutunarak (yastığı) ikiye ayırdılar. b. ADL har.f. Birine ait [dat.] bir şeye [lok.] tutunuyor. Oxorca gale işuven do doloxe var-amulun. Nurik xez gyak’nu do doloxe amatorums. (AH-Lome) Kadın dışarıda ıslanıyor, içeri girmiyor. Nuri kolundan tutup içeri sürüklüyor. Kemali “Mot-meblamt’a” ya do xez gemak’nen. (AH-Borğola) Kemal “Düşmeyeyim” diye elime tutunuyor. → cak’nen, gyak’nams, gyak’neps; ++ ak’nen, mvak’nen

gyak’neps (AK) ED har.f. Biri [aps.] bir şeye [dat.] tutunuyor. Nazmik da-muşişi mxucepes gyak’neps do oz*anz*alaps. (AK-Döngelli) Nazmi kız kardeşinin omuzlarından tutuyor da sarsıyor. → cak’nen, gyak’nen, gyak’nams; ak’nen, ak’nams; mvak’nen

♦ şsz gik’nimen : Bir şeye tutuluyor. Bimbişi xe xonut’ruxu do k’ai var-gik’nimen. (AK-Döngelli) İbriğin sapi kırıldı da iyi tutulmuyor.

gyak’vaten (FN ~ HP ÇX) ADL har.f. Birine ait [dat.] bir şey [aps.] bir şeyin [lok.] üzerinde kesiliyor.

♦ [dey. guri gyak’vaten (FN ~ HP ÇX) : Hevesi kesiliyor. Zevki kırılıyor.] Alik çkimi k’ala dulyaz kogyoç’k’ams. Ala ma bigzalaşi xvala doskidun do guri gyak’vaten. (AH-Lome) Ali benimle işe başlıyor. Ama ben gidince yalnız kalıyor ve hevesi kesiliyor. Ma guri gemak’vatu. (HP-P’eronit) Benim hevesim kesildi. → mot’roxun^[2]

gyalen (FN ~ HP) A.Dir har.f. Beğenmediği, dışladığı, sözünü itibar etmediği birinin yardımına, önerilerine muhtaç oluyor. Heyaşa gyalen. (FN-Ç’anapet, Sumla) Onu dışlıyordu ama şimdi ona muhtaç oluyor. Heya çkimda gyalen. (FN-Ç’anapet) O bana muhtaç oluyor. Goxtare goxtare do na çkimda gegalasen. (FN-Sumla) Gezeceksin gezeceksin de (her halde yine) bana muhtaç olacaksın. Heya çkimde gyalen. (AH-Lome, Borğola) O beni dinlemiyordu. Ama şimdi bana muhtaç oluyor. Çkimda (ya da : çkimi nenaşa) gegalasen. (HP-P’eronit) Beni şimdi dinlemiyorsun da ilerde benim sözüme muhtaç olacaksın. [eşb. gyulun fiilinin yeterlik kipi : İnebiliyor.] → calams; nandven^[1]; calen^[2]; amaris doskidun

gyamç’ven (FN-Ç’anapet) AD har.f. Kazan, tencere, tava vs kapların dibine [dat.] bir şey [aps.] yanıp tutuyor. Nanak “Mot-gyamç’vert’az” ya do k’op’ate termoni ndğvarums. (FN-Ç’anapet) Annem “Dibe tutmasın” diye termoni’yi kepçe ile karıştırıyor. Nanak t’ağaniz na-gyamç’u de3i gexak’arumz. (FN-Ç’anapet) Annem tavanın dibine tutan muhallebiyi kazıyarak alıyor. → gyaç’ven

gyamgars (HP)(AK) ED har.f. Birinin arkasından [dat.] ağlıyor. Birine [dat.] ağıt yakıyor. Birine [dat.] yas tutuyor. Fadimek na-içinops ar miti doğuruna şik’ineri şik’ineri gyamgars. (AK-Döngelli) Fadime, tanıdığı biri öldüğünde hıçkıra hıçkıra ağlar. → ç’ek’vabgars; gyabgars; [beklenmeyen ölümler için düşünceleri sıralayarak ağıt yakıyor] k’ore3xums^II/ k’ore3xuy^II; svarums^[2]-II

gyamk’u3un (AH) AD har.f. Bir şeyin üzerine çömeliyor. Berez baba-muşik umğoruşi na-xen orz*oz kogyamk’u3u. (AH-Borğola) Çocuk, babası ona bağırdığında oturduğun iskemle üzerine çömeldi. → mcvamxven; camk’usen; camxven, gyamxven, namxven; gyanç’en; damk’u3un, damk’u3en; + gyomk’u3un

gyamxven (FN ~ ÇX) AD har.f. [yet. gyamxvinen; part. gemxvine(r)i] I. (FN) Üstten yere doğru [dat.] (kıçı ve dizlerini yere temas ettirmeden) çömeliyor, çökülüyor. K’inçik mot-gz*iromt’az. Kogyamxvi. (FN-Sumla) Kuş seni görmesin. Yere çömel. → mcvamxven; camk’usen; camxven, namxven; gyanç’en; gyomk’u3un, gyamk’u3un, damk’u3un, damk’u3en; + gyomxvinams

II. (AH-Borğola) Siniyor. Göze daha az çarpacak bir durum alıyor. Osmanik k’inçi oiluşe iduşi “K’inçik mot- mz*iromt’az” ya do kogyamxu do t’k’obu. (AH-Borğola) Osman, kuş vurmaya gittiğinde “Kuş beni görmesin” diye çömelip saklandı.

gyanç’en (FN) AD har.f. [yet. gyanç’inen] Üstten yere doğru [dat.] ağır ağır çömeliyor. Dizlerini bükerek üzerine hafifçe eğiliyor. K’inçik mot-gz*iromt’az. Kogyanç’i. (FN-Sumla) Kuş seni görmesin. Dizlerinin üzerine eğil. → mcvamxven; camk’usen; camxven, gyamxven, namxven; damxven; gyomk’u3un, gyamk’u3un, damk’u3un, damk’u3en; + gyonç’inams

gyank’olen → geink’olen

gyantxen (FN ~ ÇX) AD har.f. Yere [dat.] düşüyor. Omeri çkunde k’ele mok’ulurt’uşa gyantxu do xe not’roxu. (FN-Ç’anapet) Ömer bizim tarafa doğru gelirken düştü ve eli kırıldı. Bere 3’ut’a ren do dido gyantxen. (FN-Ç’anapet, Sumla) Çocuk henüz küçük olduğundan dolayı sürekli düşüyor. Bere gyantxu do ti kogyontxu. (FN-Ç’anapet, Sumla) Çocuk düşüp başını yere vurdu. Osmanik ğalis mçxomi ç’opumt’aşi gyantxaşi k’ata k’ele goincaxen. (AH-Borğola) Osman derede balık tutarken düşünce her tarafı berelenir. Kçini oxorcak, gyantxu do mesoğoni nit’axu. (AH-Borğola) Yaşlı kadın düştü de kalçasını kırdı. Xasani kvalepunas gyantxu. (HP-P’eronit) Hasan taşlık bir yerde düştü. Gemtumani gelit’aşi k’uçxe k’ayi dodgi. Var-gyantxa. (HP-P’eronit) Yokuştan inerken ayağını iyice dik. Yere düşme. → dvantxen; ≠ cantxen; + gyontxams/ gyontxaps

gyantxozen^[1] (FN) AD har.f. Kovalıyor. Saldırıyor. Akifiş coğori k’oçiz xai gyantxozen. (FN-Sumla) Akif’in köpeği insana saldırıyor (= kovalıyor). → nomç’eşams; cantxozen; antxozen; ntxozun; ç’işun; geç’işun; notxozun; atxozen

gyantxozen^[2]/ gyatxozen (AH-Borğola) AD har.f. Eşlik ediyor. Katılıyor. Seri malteşi berek oxori-muşişe gelulurt’aşi na-aşkurinen şeni bere-çkimik hemuz gya(n)txozen. (AH-Borğola) Gece komşunun çocuğu evine giderken korktuğu için çocuğum ona eşlik ediyor. → elvayonen, elayonen/ elaonen, elax’onen, ilax’onen, ilvax’onen; elo(y)onams, ela(y)onams

gyant’onun (AK) Aø har.f. + gyont’onams. I. Güneş vs [aps.] batıyor. Oxorişen vo3’k’edina uşkirişi nca k’elendo mjora gyant’onun (= mjora gyulun). (AK-Döngelli) Evden bakarsam elma ağacı tarafından güneş batıyor. → dolulun^II; dolilay^II; geilams^I

II. Gemi [aps.] batıyor. Gyozgira gemi gyant’onun do çkin-ti aşo vo3’k’ert. (AK-Döngelli) Göz göre göre gemi batıyor da biz de böyle bakıyoruz. → dixven; geilams^II

gyan3axen (AK) AD har.f. Bir şeyin [dat.] üstüne yapışıyor. Berek kumis guit’uşi k’uçxe-muşis zifti xogyan3axe(r)en. (AK-Döngelli) Çocuk kumda gezerken ayağına zift yapışmış. → eyaç’amben; eyat’amben; eyaç’(ç’)aben; yaç’aben; gyaç’aben; yan3axen

gyaoba (AH) i. Kuşluk vakti. Ç’umanişe ordonayi gyaobaz kçumer. (AH-Lome) Yarın erken kuşluk vakti seni beklerim. Yanoşi gyaobaz kçumer. (AH-Lome) Geç kuşluk vakti seni bekliyorum.

gyapsen → gepsims

gyapşen (FN ~ ÇX) AD.Ens har.f. Birine ait [dat.] bir şey [aps.] bir şey ile [ens.] doluyor. Nanaz k’at’a 3’anaz nayla ntxirite gyapşen. (FN-Ç’anapet) Annemin serenderi her sene fındıkla dolup taşır.

gyapxasen (AH) Dø/DA e.f. Birine [aps.] rezil oluyor. Gemapxases. (AH-Pilarget) Rezil olduk. Fadimez hek’o at’at’uyi bere uyonun ki suntxa idasen milleti gyapxasen. (AH-Lome) Fadime’nin o kadar ukala çocuğu var ki nereye giderse herkese rezil oluyor. + gyupxasinams

gyari/ gyayi/ gyai (FN ~ ÇX)(AK) i. I. Yemek. Ar tuta ogine Mp’oliz bort’i. Emuca-skani bz*iri. Jurik gyari p’ç’k’omit. (FN-Sumla) Bir ay önce İstanbul’da idim. Senin amcanı gördüm. Birlikte (= ikimiz) yemek yedik. K’at’a gyayiz jin lo3a ebopxor. (AH-Lome) Her yemek üstüne tatlı yiyorum. Baba-skani muç’-oren ? Dik’aru-i ? Gyayi mayi (*) aç’k’omen-i ? - M3ika kelik’aru. Tamo tamo gyari noç’k’omams. (AH-Lome) Baban nasıldır ? İyileşti mi ? Yemek falan yiyebiliyor mu ? - Biraz iyileşti. Yavaş yavaş yemek de yiyor. 3’oxle oxorepez gyarepe k’eremuliz go3’ik’idet’u do igubet’u. (AH-Borğola) Eskiden evlerde yemekler k’eremuli’ye asılırdı ve öyle pişirilirdi. Handğa ondğeneri gyari şeni xaci mebok’idi. (AH-Borğola) Bugün öylen yemeği için fasulye pişirdim. Nanak odaşa gyai amumars. (ÇX-Makret) Anne odaya yemek götürüyor. K’oçik ok’o gyari ç’k’omu ki a3’i işiblokups. (AK-Döngelli) Adam o kadar çok yemek yedi ki şimdi geğiriyor. Memetik ar k’izi gyari bile uşleps. (AK-Döngelli) Mehmet bir kaşık yemeği bile esirgiyor. K’ulani-çkimik lux’u zaps. Amseri gyari lux’u zeri ix’vasunon-i ? (ÇX-Çxalazeni, TM) Kızım lahanayı eziyor. Akşam yemeyimiz lahana ezmesi mi olacak ? [(*) gyayi mayi : Yemek memek. Yemek falan. (/m/ ile başlamayan kelimenin arkasına /m/ ile başlayıp o kelimeye benzeyen biçimi getirilerek “falan” anlamı oluşturuluyor. Bu yöntem Türkçeden alıntı edilmiş olabilir.] [“Birine yemek veriyor” karşılığı : gyari gyudumers/ gyari gyudvars (Yerinde anında yemesi için) birinin tabağına yemek koyuyor; gyari uğams/ gyari umers/ gyari umars (Bağ, bahçe, tarla gibi yerlerde bulunan) birine yemek götürüyor; gyari meçams (Başka bir yerde yemesi için veya daha sonra yemesi için veya düğüne vs davet ederek) birine yemek veriyor.] → oşk’omale^I-2; cari^II; yemeği

II. (FN) 1. Ekmek hamuru. Gyayi şvelums. (FN-Ç’anapet, Sumla) Ekmek yapmak için hamur yoğuruyor. Gyari pşvelumt’işa k’vari eşalu do let’as melu. (FN-Sumla) Ekmek yoğururken hamur parçası sıçrayıp yere düştü. Gyayi gebdum. (FN-Sumla) Ekmek kuruyorum. 2. Ekmek. Nanak xombula gyari punçxolumz do kotumepez dubğamz. (FN-Ç’anapet) Annem kuru ekmeğı ufalayıp tavukları yemliyor (= tavukların önüne döküyor). → cari; [mısır ekemği] mç’k’udi, mç’k’idi, ç’k’idi; [buğday ekmeği] kovali, kuali, kuvali

III. (AH) Hayvan yemi. K’vateri çayiz tipi moilu-doren. Bedriyek, hem pucişi gyari ikoms, hem çayiz gupağams. (AH-Lome) Kesilmiş çayı ot kaplamış. Bedriye hem ineğe yem yapıyor, hem çayın etrafını temizliyor. Nanak ont’ule xaçkumt’aşi “Pucişi gyari iven” ya do lazut’i şkule m3ika çkva mak’ufli ek’ut’k’omers. (AH-Lome) Annem tarlayı kazırken “İneklere yem olur” diye mısırın ardından biraz da soya tohumu atıyor.

gyaşiren (FN ~ AH HP ÇX)(AK) AD har.f. Sulu yemeğin [dat.] suyu [aps.] kaynamaktan azalıyor. Nanaz var-açkinu do na-gubumt’u luz 3’k’ari gyaşiru. (FN-Ç’anapet) Annem farkına varamadı ve pişirdiği lahananın suyu eksildi. Xacis 3’k’ari gyaşiren. Ala var-igubu-doren. (AH-Lome) Fasulyenin suyu azalıyor. Ama henüz pişmemiş. Na-gyaşiren gyaris 3’k’ari var-ek’ibinazna gyari kogyaç’ven. (AH-Borğola) Kaynamaktan suyu azalan yemeğe su eklenmezse yemek kabın dibine yanar (= tutar). Xasanik “Titxu na-ivu pilaviz 3’k’ari m3ika gyaşiras” ya do moguboms. (AH-Borğola) Hasan “Seyrek (= sulu) olan pilavın suyu biraz [kaynayıp] çeksin” diye kaynatıyor. Hele gyaris o3’k’edi ! Gyaşiren. (AK-Döngelli) Yemeğe bir bak, hele ! Suyu azalıyor.

gyatanen (AH) øD har.f. Birine yukarıdan (önüne) birinin vasıtasıyla ışık geliyor. Berez gyatanu. (AH-Lome) Çocuğa yukarıdan ışık geldi. + gyotanams; ++ yatanen

gyatragen (FN ~ AH) AD har.f. Birinin [dat.] nefesi [aps.] tıkanıyor. P’ap’uli okti emtumani eşit’aşa şuri gyatragen. (FN-Ç’anapet) Dedem yokuş yukarı çıkarken nefesi tıkanıyor. Berez tiz yoğğan mot-yotumer. Şuri gyatragen. (AH-Lome) Çocuğun kafasına yorgan örtme. nefesi tıkanıyor. Yorğani tişen moitvaşi k’oçiz şuri gyatragen. (AH-Borğola) Yorganı kafadan örtünce insanın nefesi tıkanır (= kapanmadan dolayı nefes alamaz). Baba-skanis andğalepes şuri gyatragen. (AK-Döngelli) Babanın nefesi bugünlerde tıkanıyor.

gyatxozen → gyantxozen

gyat’alen (FN-Sumla ~ AH) AD har.f. Uçan kuş [aps.] yukarıdan aşağıya hareket ederek bir şeye [dat.] saldırıyor. Gökten sorti yapıyor. Mkui kotumepez gyat’alu. (FN-Sumla) Doğan kuşu tavuklara saldırdı. ≠ mat’alen^II

gyat’en (FN-Ç’anapet)(AH-Borğola ~ ÇX)(AK) AD/ADL har.f. [fb.{ge-}; kb.{a-}; f.-i. get’u/ get’alu] [İsabet etmesi istenirse gyat’en, istenmezse kogyat’en denir.] → cat’en; ++ mat’en

I. AD har.f. Cansız cisim [aps.] aşağıdaki birinin ya da bir şeyin [dat.] üstüne düşüyor. Memeti ! Jimok’as golulut’aşi ti içvi ! Jindole ereti na-gedgin txomuşi-nca mostvasen do gegat’asen ! (AH-Borğola) Mehmet ! Evin arkasından (= yamaca bakan taraftan) geçerken kendini koru ! Yukarısında eğreltiotunun durduğu kızılağaç yerinden kopup (= ayrılıp) senin üzerine düşebilir ! Nazimiye ! O3’udes dido monk’a mutu mot-yodumer ! Jur k’arfi geçameri ren. Mestun do gegat’en. (AH-Borğola) Nazmiye ! Ahşap rafa çok ağır bir şey koyma ! İki çivi ile tutturulmuştur. Yerinden sıyrılıp da (= koparıp, açılıp) senin üzerine düşer.

II. ADL har.f. Cansız cisim [aps.] birine ait [dat.] aşağıdaki bir şeyin [lok.] üstüne düşüyor. Nanaz k’uçxeşi jindole dişka gyat’u do dambaru. (FN-Ç’anapet) Annemin ayağın üstüne odun düştü ve [ayağının sırtı] şişti. M3xuli tiz gegat’anen. (HP-P’eronit) Armut başınıza düşer (= dikkat edin). K’uçxe-tatili-çkimişi jin kva xogimat’u. (AK-Döngelli) Ayak parmaklarımın üst kısmına taş değdi.

♦ [dey. guriz gyat’en : (FN-Ç’anapet) Birinin ağrına gidiyor.] Baba-muşik becğuyiz berez guyiz gyat’u. Ogine çabrepe uxup’inu. Hemindora şkule obgarinuz kogyoç’k’u. (FN-Ç’anapet) Babası bağırınca çocuğun ağrına gitti. Önce dudaklarını büzdü. Sonra ağlamaya başladı. → p’at’i da3’onen; p’ati u3’ons

gyavalen (FN ~ AH HP ÇX) AD/ADL har.f. → cavalen. I. AD har.f. Bir şey [aps.] birine [dat.] gözüküyor. Bir şey [aps.] birinin gözüne [dat.] çarpıyor. Metinik askerluği doçodinu-i ? - Ğoma biç’i-çkimiz noğaz gyavalu. (FN-Ç’anapet) Metin askerliği bitirdi mi ? - Dün oğluma şehirde gözükmüş.

II. ADL har.f. Bir şey [aps.] birinin [dat.] gözüne [lok.] görünüyor. K’at’u-çkuniz coğorişe dido aşkurinen. Coxoriz toliz gyavalaşi oxoriz amilams. (AH-Lome) Bizim kedimiz köpekten çok korkar. Köpek gözüne göründüğü an hızla eve girer.

gyaxçanen → gixçanen

gyazaden → gyuzadams

gyaz*i3ams (AH) ED har.f. Biri [erg.] birinin [dat.] sözünü alaycı şekilde taklit ediyor. Biri [erg.] birini [dat.] küçümseyerek taklit ediyor. Bozok nana-muşiz gyaz*i3ams. (AH-Lome) Kız annesini küçümseyerek taklit ediyor. Doğanik gemaz*i3u. (AH-Lome) Doğan beni alaycı şekilde taklit etti. Biç’i-çkimik da-muşiz gyaz*i3ams do imt’en. Da-muşik-ti heya meç’opaşi nu3’ip’olams. (AH-Borğola) Oğlum ablasını alaycı bir şekilde taklit edip kaçıyor. Ablası da onu yakalayınca çimdikliyor. ≠ cadi3en, caziçen, cazi3en, cazisen; gyaz*i3en

gyaz*i3en (FN) AD har.f. Biri [aps.] birini [dat.] alay edip gülüyor. Xark’iz dido gyaz*i3ayiz uk’açxe si-ti tiz meyegixtamz. (FN-Ç’anapet) Başkasını çok alay edip gülersen sonra [aynı olay] senin başına da gelir. → cadi3en, caziçen, cazi3en, cazisen; ≠ gyaz*i3ams

gyobams (FN ~ HP), gyobaps (HP ~ ÇX) EAL/EDAL har.f. → cobams/ cobay; ≠ gyubams/ gyubaps

I. (FN ~ ÇX) EAL har.f. Bir şeyin üzerine veya bir kabın içine [lok.] sıvı [aps.] döküyor. Nanak mja tencerez gyobams. (FN-Ç’anapet) Annem sütü tencereye döküyor. Avlaşi betoni gelaçxumt’aşa “3’k’ari k’olayi idaz” deyi m3ika menevi gebobit. (FN-Ç’anapet) Avla’daki betonu yıkarken suyun kolay gitmesi için biraz meyilli döktük. Osmanik muşi gzaz betoni gyobams. (AH-Borğola) Osman kendi yoluna beton döküyor. Angiz dido mja mot-gyobam. Gale gamimet’aşa niorasen. (AH-Borğola) Kaba çok süt dökme. Dışarı çıkarana kadar dökülecek. Betonis 3’k’ai gyobams. (HP-P’eronit) Betona su döküyor.

II. (AH ~ ÇX) EDAL har.f. Birine ait [dat.] bir şeyin [lok.] üzerine sıvı [aps.] döküyor. 3’k’ai xes gemobi. (AH ~ ÇX) Elime su döküyor.

gyobaz*gams/ gyobaz*gaps (FN ~ HP ÇX)(AK) EAL/EDA/EDL/EL.Ens har.f. → cobazgams/ cobazgay. I. (FN ~ HP) EAL har.f. Bir şeyin [lok.] üstüne bir şeyi [aps.] basıyor. Xasanik k’uçxe k’oltuğiz gyobaz*gu. (FN ~ HP) Hasan ayağını koltuğa bastı. Kemalik, kerkis gyobaz*guşi nustu do k’uçxe nit’axu. (AH-Borğola) Kemal, ağaç kabuğa basınca kayıp ayağını kırdı. → [ayağını bir şeyin üstüne basıyor] yodgams^II

♦ yet. gyabaz*gen : Bir şeyin [lok.] üstüne (ayağını [aps.]) basabiliyor. Hek golulut’atşi k’ai o3’k’edit. Artikatis na-nudgin pufrengiz kogegabaz*ganoren ! (AH-Borğola) Oradan geçerken iyi bakın (= dikkat edin). Birbirine ekli borulara basabilirsiniz !

II. (FN ~ HP) EDA har.f. Birinin [dat.] üstüne bir şeyi [aps.] basıyor. Xasanik k’uçxe gemobaz*gu. (FN ~ HP) Hasan ayağıyla bana bastı.

III. (FN ~ HP) EDL har.f. Birine ait [dat.] bir şeyin üstüne [lok.] basıyor. Xasanik k’uçxez gemobaz*gu. (FN ~ HP) Hasan ayağıma bastı.

IV. (AK) EL.Ens har.f. Bir şeyin üstüne [lok.] bir şeyi ile [ens.] basıyor. Cumadi-çkimik mtxirişi t’urvas k’uçxeten gyobaz*gaps. (AK-Döngelli) Amcam fındık çuvalına ayak ile basıyor.

gyobğams/ gyobğaps (FN ~ ÇX)(AK) EAL har.f. Yüksek olan bir yerde [lok.] taneli katı cismi [aps.] yere [lok.] serpiyor. Mo(y)akoseri ntxiri mek’iyaloniz gyobğayiz xişili-nani tudele ke3’ibğen. (FN-Ç’anapet) Koçan kısmı üstünden alınmış fındığı fındık süzgecine dökünce tozları altında dökülür. Nanak k’uk’arite daçxurişi xurmalepe xop’ez gyobğamz. (FN-Ç’anapet) Annem kancayla ateş küllerini küreğe koyuyor. Nanak ntxirişi çepla moakosumz do mxişiyoni ntxiri mek’iyaloniz gyobğamz. (FN-Ç’anapet) Annem boş fındık koçanlarını süpürüp üstünden alıyor ve tozlu fındığı eleğin üstüne döküyor. Sinanik tenekepe ok’olat’ums do arabaz gyobğams. Xurdaz meçasen. (AH-Lome) Sinan tenekeleri bir arada eziyor ve arabaya yüklüyor. Hurdaya verecek (= hurda olarak satacak). Limxonaşi doloxes na-gi(v)obği uşkirepe guşax3un. (AK-Döngelli) Eğreltiotunun içine döktüğüm (= koyduğum) elmalar kendi aralarında çürüyor. İsmailik tiraktorişi kasas sergi dulumpinaps do dik’a gyobğaps. (AK-Döngelli) İsmail traktörün kasasına sergi (= örtü) seriyor da buğday döküyor. → cobğams/ cobğay

♦ part. gebğeri/ gebğeyi : (1) Yüksek bir yerde yere serpilmiş. (2) mec. Başına bir olay gelmiş olan. Gebğeyiz gyabğen. (AH, atasözü, K.A.) Başına bir olay gelmiş kimseyi daha büyük felâket bekler. Bir kere başladı mı, ardı arkası kesilmez.

gyobğun (FN ~ ÇX) AL hal f. I. Taneli katı cisim [aps.] yüksek olan bir yerde [lok.] yere serpilmiş halde duruyor. Cuma-ckimik, gale omç’vinu şeni geyarçalez na-gyobğurt’u ntxiri mç’ima moxtayiz oxoyi tudeleşa amatorumz. (FN-Ç’anapet) Kardeşim, dışarıda kurutmak için çarşaf üstünde olan findığı yağmur gelince sürükleyerek evin altına alıyor. Xarmanis mtxiri gyobğun. (AK-Döngelli) Harmanda fındık dökülmüş vaziyette duruyor. → cobğun

+ gyubğun ADL hal f. Birine ait [dat] katı cisim [aps.] yüksek olan bir yerde [lok.] yere serpilmiş halde duruyor. Ntxiri naylaz gemibğun. (FN-Ç’anapet) Fındığım serenderde yere serpilmiş haldedir. Da-çkimik, lumcurt’aşa nanaz gale geyarçalez na-gyubğurt’u lazut’i oxoyişa amutoramz. (FN-Ç’anapet) Kız kardeşim, akşam olurken annemin çarşaf üstünde dışarda duran mısırı sürükleyerek eve alıyor.

II. Taneli katı cisim [aps.] bir kabın [lok.] içinde duruyor. Sağaniz na-gyobğurt’u ntxirişi k’ak’alepe, berek omç’vetelaz kodolobğu. (FN-Ç’anapet) Tabağın içinde duran fındık tanelerini çocuk evin önündeki çöplüğe döktü. T’epsis na-gyobğun princi dido mok’un3’uleri ren. M3ika koduk’li. (AH-Lome) Tepsideki pirinç tepesine kadar doludur. Biraz eksilt. → cebğun

gyobun (FN ~ ÇX) AL hal f. 1. Bir yerde [lok.] (genelde ipte) başka bir şeye değmeden sarkarak asılı duruyor. Nek’la gon3’k’umt’aşa gale na-gyobun naxveri şeyepez elasven. (FN-Ç’anapet) Kapıyı açarken dışarıda asılı yıkanmış eşyalara [o kapı] sürünüyor. Porça tok’iz gyobun. (FN-Sumla) Gömlek ipte asılı duruyor. Okotumalez nek’na var-gyobun. “K’at’u do coğori mot-amit’az” ya do nanak pi3ari nutumers. (AH-Lome) Kümesin kapısı yok. “Kedi ve köpek girmesin” diye annem tahtayla kapatıyor. Gale na-gyobun naxverepe seri mteli dit’enen. (AH-Borğola) Dışarıda asılı çamaşırlar gece tamamen nemlenir. 2. Kiraz, fındık vs [aps.] dalında [lok.] asılı duruyor. Han3’o mbuliz heşşo çans ki t’ot’epez konz*ol konz*oli gyobun. (AH-Lome) Bu sene kirazlarda öyle (meyvesi) var ki dallarda salkım salkım asılıyor. Han3’o k’ayi ntxiri çans. T’ot’is 3o3xoli steri gyobun. (AH-Lome) Bu sene iyi fındık var. Dallar salkım saçak sarkıyor. → cebun, cobun

+ gyubun ADL hal f. Birine ait [dat.] bir şey [aps.] kancaya, ipe veya tavana [lok.] asılmış halde duruyor. Nanak fik’iri-suzi avla gelaçxumt’uşa 3’k’ari gale na-gemiburt’u porçapez gabu. (FN-Ç’anapet) Annem dikkatsizce evin önünü yıkarken su dışarda asılı duran gömleklerime sıçradı. Xasanis porça do pontoloni mjoraz gyubun do xombun. (FN-Sumla) Hasan’ın gömleği ve pantolonu güneşe (= güneşli yerde ipe vs) asılı olup kuruyor.

gyoburams/ gyoburaps (FN-Sumla ~ AH-Lome)(HP ~ ÇX) EA/EL har.f. Yamalıyor. Yama yapıyor. → cuburams/ cuburay; eluç’abay; meç’ums^[2]; burams; gamaburoms. I. (FN-Sumla ~ AH-Lome) EA har.f. Bir şeyi [aps.] yamalıyor. Nuriyek pontoloniş mundi gyoburams. (FN-Sumla) Nuriye pantolonun arkasını yama yapıyor. Yaxyak şavvali gyoburams. (AH-Lome) Yahya şalvarı (başka bir nesneye) yama yapıyor. Erçapule gamişiru-doren. Nanak gyoburams. (AH-Lome) Çarşaf aşınıvermiş. Annem yama yapıyor.

II. (AH-Lome ~ HP ÇX) EL har.f. Bir şeye [lok.] yama yapıyor. Yaxyak şavvaliz gyoburams. (AH-Lome) Yahya şalvara yama yapıyor. Feridik şalvaris gyoburams. (HP-P’eronit) Ferit şalvara yama yapıyor.

♦ part. gebureri/ gebureyi : Yamalanmış. Yamalı. Şavval-gebureyiz “irik ma mo3’k’en” ya uçkin. (AH, atasözü, K.A.) Pantolonu (= kelimesi kelimesine : şalvarı) yamalı olan, herkesin ona baktığını sanır.

gyocginams/ gyocginaps (FN ~ ÇX) EA/ED har.f. Yeniyor. Üstün geliyor. → ojginams/ ojginay, ocginay/ ocginams/ ocginaps; cojginams/ cojginay; cecginay; gecginams/ gecginaps; + geicginen. I. (FN-Sumla)(AH-Borğola)(AK) EA har.f. Bulentik tavla istert’aşa p’anda Emini gyocginams. (FN-Sumla) Bülent tavla oynarken daima Emin’i yeniyor. Docinaşi cginapa ves do didi na-renk ç’ut’a na-ren gyocginu. (AH-Borğola) Güreş müsabakası yaptılar ve büyük olan küçük olanı yendi. Xoronis Xasanik Xuseni gyocginaps. (AK-Döngelli) Horonda Hasan Hüseyin’i bastırıyor (yeniyor, yenilgiye uğratıyor, eziyor, üstünlük gösteriyor).

II. (AH-Lome) ED har.f. Lazut’iş o3xunuşi golaxtinaz Eminek iriz gyocginu. (AH-Lome) Mısır ayıklama yarışmasında Emine herkesi yendi (= herkese karşı galip geldi). A mutu kamabiç’k’oma do baem k’uk’k’uz gebocgina. (AH-Lome) Bir şeyler atıştırayım da bari guguk kuşunu yeneyim. A 3’ip’i t’azna-ti ç’opit do 3’i3’ilaz kogebocginat. (*)(AH-Lome) Bir yavru balık bile yakalasanıza da yılanlara karşı galip gelelim. [(*) Halk inancına göre, eğer yaz mevsimi gelirken hiç alabalık yemeden yılanla karşılaşılırsa o yaz boyu yılanlara dikkat etmek lâzım. Çünkü o kişi yılanlara karşı yenik sayılır. K.A.] Pukrinoras “K’uk’k’u !” bzop’ont’it do k’uk’k’u gebocginamt’it. (AH-Borğola) İlkbaharda “Kuku !” deyip de guguk kuşunu yenerdik.

gyocondinams (FN) EA har.f. Oyalıyor. Aynı şeyi tekrar tekrar yapıyor. Ridvanik t’op’i k’uçxez gyocondinams. (FN-Sumla) Rıdvan topu ayağında dolandırıyor (= oyalıyor, pas vermiyor). Nena gyocondinams. (FN-Sumla) Lafı dolandırıyor. Dönüp dolaşıp tekrar tekrar aynı şey söylüyor.

gyoçanams (FN ~ AH HP ÇX) EAL har.f. Bir şeyi [aps.] bir şeye [lok.] takıyor. Doğanik davulişi gamaxveri t’k’ebi-muşi gexaru do ağani gyoçanu. (AH-Borğola) Doğan davulun delinmiş derisini yırttı da yenisini taktı.

gyoçans (FN ~ AH-Lome)(HP ÇX)(AK) AL hal f. 1. [nadiren] Bir meyvenin ya da sebzenin üzerine [lok.] (üst üste) başka bir meyve veya sebze bitiyor, oluşuyor. 2. (Düğme, apolet vs) bir yere [lok.] takılıdır. Dikilidir. İsmailiş porçaz na-gyoçans mpuli incuz nungams. (FN-Sumla) İsmail’in gömleğinde takılı olan düğme inciye benziyor. İsmailiş porçaz incu steri mpuli gyoçans. (FN-Sumla) İsmail’in gömleğinde inciye benzer düğme takılıdır. Porçaz mpuli var-gyoçans. (AH-Lome) Gömleğin düğmesi yok. Jur mpuli xvala gyoçans. (AH-Lome) Sadece iki düğme var. Ayşeşi mendilis monepe gyoçans. (AK-Döngelli) Ayşe’nin mendilinde boncuklar takılıdır. → cençars/ cenças; conçars/ conças, ceçaneri on; geçans

+ gyuçans ADL hal f. Birine ait [dat.] bir şeye [lok.] düğme, apolet vs [aps.] takılıdır, dikilmiş haldedir. Xasanişi porçaz moniz na-nugamz mpuli gyuçans. (FN-Ç’anapet) Hasan’ın gömleğinde inciye benzer düğme takılıdır. Subayepeşi mxuciz apolet’i gyuçanan. (FN-Sumla) Subayların omzunda apolet dikilidir.

gyoçapams (FN) EDAL har.f. [k’alayi gyoçapams : Birine [dat.] bir şeyi [lok.] kalaylatıyor.] Bakirişi sağanepez k’alayi geboçapam. (FN-Ç’anapet, Sumla) Bakır sahanlara kalay yaptırıyorum. Bakır sahanları kalaylatıyorum. → coçamapay, coçapay

gyoçi (AH) i. Aile. Gyoçi-skani so skidun ? (AH-Lome) Senin ailen nerede yaşıyor ? → çufleti

gyoçkumers (HP), gyoçkumars (ÇX) EA har.f. (Canlı varlığı) indirtiyor. 1. Aşağı inmesine izin veriyor. 2. Aşağıya gönderiyor. → coşk’ums/ coşk’uy; gyoşkumers, gyoşkumels

gyoçvap’ams (FN) EA har.f. Çökertiyor. Memet’ik monk’anoba-muşite oncirale gyoçvap’amz. (FN-Ç’anapet) Mehmet kendi ağırlığıyla yatağı çökertiyor. → yoçvap’ams

gyoç’ams/ gyoç’aps (FN ~ ÇX) EAL har.f. [part. geç’e(r)i ; f.-i. (FN) geç’u, (AH) geç’amu] Bir şeyin [lok.] üzerine bir şeyi (dikiş) dikiyor. → coç’ams ^[1]/ coç’ay^[1]; goyoç’ams/ goyoç’ay; + geiç’en

gyoç’apxams (FN) EL har.f. Bir şeye [lok.] çırpı vuruyor, çırpı ipi ile iz bırakıyor. Pederik ogine ç’apxute gyoç’apxamt’u do heşote pi3ari xerxumt’u. (FN-Ç’anapet) Babam önceden çırpı vurup ondan sonra tahta biçerdi. → ç’apxu

gyoç’arams/ gyoç’araps (AH ~ HP ÇX) EDA/EAL har.f. Üstüne yazıyor. I. EDA har.f. Bir şeyin veya birinin [dat.] üstüne bir şeyi [aps.] yazıyor. Matbaapez k’artalişi jin gyoç’araman do geç’areri iven. (AH-Borğola) Matbaalarda kâğıt üzerine basım yapıyorlar ve kâğıt para oluyor. Gemoç’aru.⁽¹⁾ (HP-P’eronit) Üstüme yazdı. Kart’alis coxo-muşi gyoç’arams do ğocis non3axams. (HP-P’eronit) Kağıda adını yazıp köşeye yapıştırıyor. Masa-çkimis muntxani gyoç’aru. (HP-P’eronit) Masamın üstüne bir şey yazdı. → conç’arams/ conç’aray; gyonç’arams; yonç’arams; yoç’arams/ yoç’araps

II. EAL har.f. Bir şeyin üzerine [lok.] birinin [aps.] adını yazıyor. Gemoç’aru.⁽²⁾ (HP-P’eronit) Adımı yazdı.

gyoç’k’adams (FN ~ AH-Lome) EA/EA.Ens har.f. → coç’adams/ coç’aday; yoç’k’adams. I. EA har.f. Çiviyi [aps.] çakıyor. Nayla-ç’art’ağişi pi3arepe m3ika ink’art’ez do pederik heya-şeni a-jur k’afri gyoç’k’adamz. (FN-Ç’anapet) Serenderin terasındaki tahtalar oynuyordu. Babam onun için birkaç çivi üstüne çakıyor.

II. EA.Ens harf. Bir şeyi [aps.] çivi ile [ens.] (bir yere [lok.]) çakıyor. Cuma-çkimik oxomonduniz “Kilimi mod-nusturt’az” ya do k’afriten gyoç’k’adamz. (FN-Ç’anapet) Kardeşim oturma yerinde “Kilim kaymasın” diye çivi ile çakıyor. Ustak duşemeşi pi3ari k’arfite gyoç’k’adams. (AH-Lome) Usta döşeme tahtasını çivi ile çakıyor. Xali ar yeriz ok’ibğet’u do babak k’arfite duşemez kogyoç’k’adu. (AH-Lome) Halı bir yere yığılıyordu. Babam çivi ile döşemeye çaktı.

gyoç’k’adun (FN ~ AH-Lome)(HP ~ ÇX)(AK) AL hal f. Bir şeyin üzerine çakılıdır. Pederik go3’oz na-xerxu-dort’un pi3ari naylaşi tiz gyoç’k’adun. (FN-Ç’anapet) Babamın geçen sene biçtiği tahta serenderin çatısında çakılıdır. Ncamez nek’naşi amaxtimonis paspasi k’arfite gyoç’k’adun. (AH-Lome) Caminin kapı girişinde paspas çiviyle çakılıdır. K’alorişi ç’eis pi3ari gyoç’k’adun. (AK-Döngelli) Kulübenin çatısına tahta çakılıdır. → coç’adun; yoç’k’adun; ++ noç’k’adun

gyoç’k’ams/ gyoç’k’aps (FN ~ ÇX)(AK) ED/Aø har.f. [f.-i. geç’k’apu] Başlıyor. → coç’ams ^[2]/ coç’ay^[2]; moiç’ay. I. ED har.f. Biri bir şeye [dat.] başlıyor. Baba-muşik becğuyiz berez guyiz gyat’u. Ogine çabrepe uxup’inu. Hemindora şkule obgarinuz kogyoç’k’u. (FN-Ç’anapet) Babası bağırınca çocuğun ağrına gitti. Önce dudaklarını büzdü. Sonra ağlamaya başladı. Xasani, na-gyoç’k’asen dulyas ordo meç’irdun. (FN-Sumla) Hasan başladığı işten erken bıkıyor. Muşişe k’ele gyoç’k’ams. (FN-Sumla) Kendi tarafından başlıyor. Peşine-muşi gyoç’k’ams. (FN-Sumla) Ardı sıra başlıyor. Musaz k’ap’ula var-nidven. Ma na-geboç’k’i dulya ulun do cuma-muşiz oçodinapams. (AH-Lome) Musa’ya güvenilmez. Benim başladığım işi gidip kardeşine bitirtiyor. Xuşut’ik ğobeyi ikomt’aşi ipti masayi na-di3onasen yerepe let’az noğarams. Nak’o uk’orems xesap’ums do ok’açxe masaepe do3onuz gyoç’k’ams. (AH-Lome) Hurşit çeper yaparken önce kazık dikilecek yerleri toprakta çizer. Kaç tane lazım olacağını hesaplar ve sonra kazıkları dikmeye başlar. Ma ar dulyaz geboç’k’amt’aşi umçanepe-çkimiz mop’k’itxom. (AH-Lome) Ben bir işe başlarken büyüklerime danışırım. 3’k’ayişi makina kogeidgu-doren. 3’k’ayiten oipşaşi muşebura oçalişuz gyoç’k’ams. (AH-Lome) Su makinesi kurulmuş. Su ile dolunca kendiliğinden çalışmaya başlıyor. Mekaçaloniz 3’k’ari okaçuz kogyoç’k’ez. (AH-Lome) Barajda su tutmaya başladılar. Kotumepek oskuz gyoç’k’anoren. İrik-xolo skumt’aşi ar oskumale var-yonç’unan. (AH-Lome) Tavuklar yumurtlamaya başlayacak. Hepsi yumurtlayınca bir tane yumurta yeri yetmez. Gyari oç’k’omuz var-gyoç’k’aşa ipti aşurams do hemindo şkule ipxors. (AH-Borğola) Yemek yemeğe başlamadan önce kokluyor ve ondan sonra yiyor. Nciri na-muxtams k’oçik omkorinuz gyoç’k’ams. (AH-Borğola) Uykusu gelen insan esnemeğe başlar. K’inçik-ti motali-muşi oputxinuz gyoç’k’anşi gyoputxinasen. (AH-Borğola) Kuş da yavrusunu uçabilmeye başlayınca (yuvadan) uçuracak. Babak k’at’a 3’ana mtxiri o3’iluşi ora mik’olapaps do eşo gyoç’k’aps. (AK-Döngelli) Babam her sene fındık toplama zamanını geçiriyor da öyle başlıyor.

II. Aø har.f. Bir şey [aps.] başlıyor. Gyayi bipxort’i şkul mç’ima kogyoç’k’u. (AH-Pilarget, Sidere, Jin-Napşit) Ben yemek yerken yağmur başladı. Mç’ima gyayi op’ç’k’omi şkule gyoç’k’u. (AH-Lome) Yağmur ben yemek yedikten sonra başladı.

♦ şsz geiç’k’en : Başlanıyor. Çkar dulyaz muşebura var-geiç’k’en. (AH-Lome) Hiçbir işe kendiliğinden başlanmaz. Gyari oç’k’omuşe didoten ipti çorbaşi oşumuten geiç’ken. (AH-Borğola) Yemek yemeğe çogunlukla önce çorba içmekle başlanır. (≠ geiç’k’en Aø har.f. Kendiliğinden başlıyor.)

gyoç’k’apams/ gyoç’k’apaps (FN ~ ÇX) EDL/EAL har.f. I. (FN ~ AH-Lome) EDL har.f. Birine [dat.] emir verip bir şeye [lok.] başlatıyor. Yak’up’ik şkit 3’aneyi bozo-muşiz mektebiz gyoç’k’apams. (FN-Ç’anapet) Yakup yedi yaşındaki kızına okula başlatıyor. Memet’iz dulyaşi oxenu var-uçkin. Ar dulya var-oçodinanşa berepez majura dulyaz gyoç’k’apams. (AH-Lome) Mehmet iş yapmayı bilmiyor. Bir iş bitirmeden çocukları öteki işe başlatıyor.

II. (AH-Borğola)(AK) EAL har.f. Birini [aps.] bir şeye [lok.] başlatıyor. Doğanik dişka ozdu şeni na-okaçu k’oçepe dulyaz gyoç’k’apams. (AH-Borğola) Odun taşımak için tuttuğu insanları işe başlatıyor. Cumadi-çkimik andğa berepe-muşi mtxiri o3’ilus gyoç’k’apaps. (AK-Döngelli) Amcam bugün çocuklara fındık toplamaya başlatıyor.

gyoç’k’idams/ gyoç’k’idaps (FN ~ ÇX) EA har.f. Elindeki bir şeyi [aps.] sert şekilde yere vuruyor. Caferik işumuşi telefoni gyoç’k’idu do dot’axu. (HP-P’eronit) Cafer, kızdığında telefonu sert şekilde yere vurup kırdı. + gyaç’k’iden; ++ moç’k’idams, e3’oç’k’idams, ok’oç’k’idams vs

gyoç’k’omams/ gyoç’k’omaps (HP ~ ÇX) EAL har.f. Bir şeyin [lok.] üstüne başka bir şeyi [aps.] yiyor. Farik var-iz*ğen do p’ant’a gyari gyoç’k’omaps. (AK-Döngelli) Fahri doymuyor da her zaman yemek üstüne yemek yiyor. → eyoşk’omams/ eyoşk’omay, eyoç’k’omams; yopxors, yoç’k’omams, gyopxors; mijoç’k’omaps

gyoç’ums (FN ~ AH HP ÇX) EAL har.f. Olduğu yerde [lok.] yakıyor. Cuma-çkimik na-k’vatu çayi çkar va-k’orobums do na-ren steyi hek gyoç’ums. (AH-Lome) Kardeşim kestiği çayları hiç toplamadan, olduğu gibi yerinde yakıyor. Avli do jimok’aşi gomte k’ayi dokosi do ok’açxe-ti nokosepe ar yeyiz ok’obği do ko-gyoç’vi. (AH-Lome) Evin bahçesini ve arka tarafını iyice süpür ve sonra da süprüntü çöpleri bir yere yığıp yakıver.

gyodgapams/ gyodgapaps → gedgims/ gedgips

gyodginams/ gyodginaps (FN ~ ÇX) EAL har.f. 1. Belli bir yere [lok.] dik duracak şekilde bir şeyi [aps.] koyuyor. Vitriniz cami gyodginams. (FN-Sumla) Vitrine cam takıyor. İsinaz ma 3’k’a-mangana gebodginam. Çkimi şkule arik, mulun, ok’oxums do kodolobğams. (AH-Lome) İsina’ya ben 3’k’a-mangana kuruyorum. Benden sonra birisi geliyor ve bozup yıkıyor. Ustak ak’oşkaz cami gyodginu. (AH ~ HP) Usta pencere çerçevesine cam taktı. (≠ gyok’idams) 2. Birini [aps.] yola, işbaşına vs [lok.] koyuyor. Feridi gzaz gebodgini. (FN-Ç’anapet) Ferit’i yolcu ettim. Nanak berepe mektebişi gzaz gyodginamt’aşa mtel şeyi k’ayi çinadumz. (FN-Ç’anapet) Annem çocukları okul yoluna koyarken her şeyi güzel tembih ediyor. Oxorca-çkimik k’at’a ndğaz bozo-çkuni mektebişa gzaz var-gyodginaşa tomape firk’etaten eludaz*amz. (FN-Ç’anapet) Eşim kızımızı okul yoluna koymadan önce saçlarını toka ile ilişikliyor. Cumalepe-muşi gzaz gyodginams. (FN ~ HP) Kardeşlerini yolcu ediyor. K’oçepe dulyaz gyodginez. (FN ~ HP) Adamları işbaşına koydular. → codginams/ codginay; gedgims/ gedgips; + gedgin; gedgitun; geidginams/ geidginaps

♦ yet. gyadginen : Dik duracak şekilde bir şeyi bir yere koyabiliyor. P’ap’uliz k’uçxez var-gyadginen şeni pederik elank’namz do gezmeşa iyonamz. (FN-Ç’anapet) Dedem ayağını basamadığından dolayı babam kolundan tutup tuvalete götürüyor.

+ gyudginams/ gyudginaps EDAL har.f. Birine ait bir yere dik duracak şekilde koyuyor, takıyor.

gyodums^[1] (FN ~ AH), gyodumels (FN-Sumla), gyodumers^[1] (FN ~ HP), gyodvars (ÇX) EDA har.f. Birine [dat.] ad [aps.] veriyor. Ağne na-dibadaneren motalepez ncoxo nandidik gyodumers. (FN-Ç’anapet) Yeni dogan torunların ismini büyük anne veriyor. Beres ncoxo gyodumelz. (FN-Sumla) Çocuğa ad veriyor. Lazuri nena do kultura şeni İnternetis ar site gebdgaten. Coxo-muşi mu gebodvit’k’on p’eya ? (AH-Lome) Laz dili ve kültürü ile ilgili bir İnternet sitesi kuracağız. Adını ne koysak acaba ? Memet’ik berepe-muşis mskva coxope gyodumers. (AH-Borğola) Mehmet çocuklarına güzel isimler koyuyor. Axmetik Mexmeti şeni zopont’uşi ncoxo ugedumu Rizas-ti kelaçu. (HP-P’eronit) Ahmet Mehmet ile ilgili olarak konuşurken isim vermeksizin Rıza’yı da ima etti. Beres dede-muşik muşi ncoxo gyodu. (HP-P’eronit) Çocuğa dedesi kendi adını verdi. Beez coxo mu gyodvit ? (ÇX-Makret) Çocuğa ne isim verdiniz ? → codums/ coduy. ≠ gyudums/ gyudumers

gyodums^[2]/ gyodumers^[2] (AH) EDA har.f. ♦ [dey. kyona gyodums/ kyona gyodumers : Birini yerleştirip işlerini yoluna koyuyor.] Bere-skanis kyona gyodvi. (AH-Lome) Çocuğunu yerleştirip işlerini yoluna koy.

♦ yet. kyona gemadven, kyona gegadven, kyona gyadven vs : Yerleştirebiliyor. Bere-çkimis kyona var-gemadu. (AH-Lome) Çocuğumu yerleştiremedim.

gyodvams → gedumers

gyogams (FN ~ AH-Lome) EAL/EA har.f. Alıştırıyor. I. EDA har.f. Birini [aps.] bir şeye [lok.] alıştırıyor. Memet’ik bere-muşi z*igaraz gyogams. (FN-Sumla) Mehmet çocuğunu sigaraya alıştırıyor. Cuma-çkimik ma z*igaraz gemogu. (FN-Sumla) Kardeşim beni sigaraya alıştırdı. Berepe p’at’i mutuyenpez var-gyogare. (AH-Lome) Çocukları herhangi kötü şeylere alıştırmayacaksın. (= Çocuklara kötü alışkanlıklar edindirmeyeceksin.) Bere ç’ut’alaşen oxiruz kogyogez do ha3’i muntxa e3’ulasen ixirs. (AH-Lome) Çocuğu küçükken çalmaya alıştırdılar. Şimdi ne bulursa çalıyor. K’inçik motalepe-muşi tamo tamo goputxinams do gyogams. (AH-Lome) Kuş yavrularını yavaş yavaş çevrede uçurup alıştırıyor. → coginams, cogay; gyoginams; + gyagen

II. (FN-Ç’anapet) EA har.f. Evcilleştiriyor. Alik na-ç’opu k’inçi gyogams. (FN-Ç’anapet) Ali yakaladığı kuşu alıştırıyor. → omç’k’ams

gyoginams/ gyoginaps (FN)(HP ~ ÇX)(AK) EAL har.f. Birini [aps.] bir şeye [lok.] alıştırıyor. Memet’ik bere-muşi z*igaraz gyoginams. (FN-Sumla) Mehmet çocuğunu sigaraya alıştırıyor. Cuma-çkimik ma z*igaraz gemoginu. (FN-Sumla) Kardeşim beni sigaraya alıştırdı. Beres kitabi uk’itxare do haşoten ok’itxuz gyoginare. (AH-Borğola) Çocuğa kitap okuyacaksın ve böylece okumaya alıştıracaksın. Ağne doxuneri (= doineri) p’ep’ela var-a3’ven do nana-çkimi ç’it’a ç’it’a gyoginaps. (AK-Döngelli) Yeni doğmuş buzağı ememiyor da annem yavaş yavaş alıştırıyor. → coginams, cogay; gyogams; + gyagen

gyoğams (FN ~ AH) ED har.f. Bir şeyi [dat.] yukarıdan aşağı doğru oyuyor. Pederik k’uzi oxenu şeni t’avliz gyoğamz. (FN-Ç’anapet) Babam tahta kaşık yapmak için kalın tahta parçasını derinliğine oyuyor. Ustak nek’naz suseyi na-meşaxtasen yeyi xamite gyoğams do m3ika çkva ordams. (AH-Lome) Usta kilidin kapıya gireceği yeri bıçakla oyup biraz daha büyütüyor. Ncaşen sarğa na-ikomanpek ipti “Dolok’lant’a ivas” ya do doloxe gyoğamt’es. Galendo-muşi-ti gomugvalamt’es. (AH-Borğola) Ağaçtan [ekmek vs koymak için] tekne yapanlar önce “Çukur olsun” diye içini (yukarıdan aşağı doğru) oyarlar. Etrafını da yuvarlatırlardı (= yuvarlak biçim verirlerdi).

gyokaçams/ gyokaçaps (FN ~ AH HP ÇX) EAL har.f. 1. Bir şeyin üzerinde [lok.] bir şeyi veya birini [aps.] tutuyor. Mç’imaten na-işuvu bereşi porça, nanak “Skuraz” deyi daçxuriz gyokaçams. (FN-Ç’anapet) Yağmurla ıslanan çocuğun gömleğini annem “Kurusun” diye ateşin üstüne tutuyor. 2. Bir şeyin üzerinde [lok.] bir şeyi veya birini [aps.] mahsur tutuyor. Babak “Mtuyi ç’opaz” deyi k’at’u naylaz gyokaçu. (FN-Ç’anapet) Babam “Fareyi yakalasın” diye kediyi serderde kapattı. Coğorik k’at’u ncaz gyokaçams. (FN-Sumla) Köpek kediyi ağaçta mahsur bırakıyor (= hapsediyor). Coğoyik k’at’u şkurnaten ncaz gyokaçams. (AH-Lome) Köpek kediyi korkudan ağaçtan indirmiyor (= ağaçta mahsur tutuyor). Oxoris o3xoneşe epti-dort’un. Na-epti mskala emizdez do hek gemokaçez. (AH-Borğola) Evde tavan arasına çıkmıştım. Çıktığım iskeleyi aldılar ve orada beni mahsur bıraktılar. → cok’açams/ cok’açay; yokaçams/ yokaçaps

gyokirinams/ gyokirinaps (HP ~ ÇX) EAL har.f. Bir kaptaki [lok.] bir şeyi [aps.] soğutuyor. “Pucik xoç’k’omas” ya do noçxe gyokirinaps. (AK-Döngelli) “İnek yesin” diye yalı soğutuyor. → cokorinams/ cokorinay, gyokorinams; + gekirun

gyokorinams (FN ~ AH) EAL har.f. Bir kaptaki [lok.] bir şeyi [aps.] soğutuyor. Oxorcak berez na-uxenu de3i sağaniz gedu do gyokorinams. (FN-Ç’anapet) Eşim çocuğa yaptığı muhalebiyi tabağa koydu ve soğutuyor. Xasaniz ham ndğalepez dido dulya uğun. Na-gebudvare gyari-ti gyokorinams do oç’k’omuşi ora var- aven. (AH-Lome) Hasan’ın bu günlerde çok işi var. Koyacağım yemeği de soğutuyor ve yiyecek zamanı olmuyor. T’u3a gyari k’uzite oxoktams do gyokorinams. (AH-Borğola) Sıcak yemeği kaşıkla karıştırıp soğutuyor. → cokorinams/ cokorinay, gyokirinams/ gyokirinaps; + gekorun

gyokorun (FN ~ AH) AD har.f. Birine ait [dat.] bir şeyi [aps.] soğuyor. → (cekorun altında) cukorun; + gekorun

♦ [dey. guri gyokorun : Birinin kızgınlığı geçiyor.] Guri gemokoru. (AH-Lome) Kızgınlığım geçti. Guri gemokoraşi iri-mutu gomoç’k’ondun. (AH-Lome) Yüreğim soğuyunca (= kızgınlığım geçince) her şey unutuyorum.

gyokosups (AK) EA har.f. 1. Yukarıdan aşağı doğru silip süpürüyor. K’ulanik oxori gyokosups. (AK-Döngelli) Kız evi yukarıdan aşağıya silip süpürüyor. 2. mec. Tabağındaki yiyeceklerinin tümünü bitiriyor. Berek eşo gyari imxors ki sağani-muşi gekosups. (AK-Döngelli) Çocuk öyle yemek yiyor ki sağanını (= tabağını) silip süpürüyor. → cekosums/ cekosuy, gekosups

gyoksinams (AH-Lome), gyoksinoms (AH-Borğola) ED har.f. Horoz [erg] tavuğun [dat.] üstüne çıkıyor. Horoz [erg.] tavukla [dat.] çiftleşiyor. Kanatlı hayvanlar [erg.] çiftleşiyor. Mamulik kotumez gyoksinams. (AH-Lome) Horoz tavuğun üstüne çıkıyor. Mamulik gyoksinomt’aşi kotume kodamxven. (AH-Borğola) Horoz çiftleşirken tavuk yere tam çöker. → iksinen; gyoskinams/ gyoskinaps

gyoktams/ gyoktaps (FN ~ ÇX)(AK) EA har.f. 1. Ters çeviriyor. Alt üst ediyor. T’ağaniz mçxomi geboktam. (AH-Borğola) Tavada balık çeviriyorum. Doğanik, on3oruşi tolepez na-goşirçak’enpe on3oru gyoktamz do xete gyovrat’k’ams do dobğams. (AH-Borğola) Doğan, eleğin gözeneklerine sıkışanları eleği ters çevirip elle üstten vurup döküyor. 2. Deviriyor. Pederik oxorişi ogine na-go3’adgirt’u ntxirite opşa k’alati “Berepe ibirt’anşa mod-gyoktamt’an” deyi hekole go3’iğamz. (FN-Ç’anapet) Babam evin önünde duran fındıkla dolu sepeti “Çocuklar devirmesin” diye ordan uzaklaştırıyor. K’oçik nca gyoktams. (FN-Ç’anapet, Sumla) Adam ağacı deviriyor. Na-gyokti ncaşi madudaepe mxuciz geidvi do oxorişa moiği. (FN-Sumla) Yıktığın ağacın tepeye yakın kısımlarını omuzuna al ve eve getir. Mamuli e3’uk’apu do berez na-maç’apxu steri bere gyoktu. (AH-Lome) Horoz sıçradı ve abanarak çocuğa çarptığı gibi çocuğu yere düşürdü. Memetik araba gyoktu. (HP-P’eronit) Mehmet arabayı devirdi. Nandidi-çkimik yufka akule gyoktaps, ekule gyoktaps do eşo ç’ups. (AK-Döngelli) Babaannem yufkayı bu tarafa, o tarafa altını üstünü çeviriyor da öyle pişiriyor. Berek k’uk’uma gyokteren do 3’k’ari nix’oren. (AK-Döngelli) Çocuk güğümü devirmiş de suyu dökülüyor. 3. Yıkıyor. Nanak motalepe-muşik oxoyi e3’k’ez-gyoktesko-ti berepez çkar mutu var-u3’ume(r)z. Boyne moiç’ibramz. (FN-Ç’anapet) Annem torunları evi söküp yıksalar dahi çocuklara bir şey demiyor. Hep sabrediyor. Xusenik mcveşi oxoyi gyoktams. Ağne k’odasen. (AH-Lome) Hüseyin eski evi yıkıyor. Yenisini yapacak. Oxoi geboktam. (HP-P’eronit) Ev(im)i yıkıyorum. Farik bak’i gyoktaps. Ama ağne k’idasinon. (AK-Döngelli) Fahri ahırı yıkıyor. Ama yeni yapacak. P’ap’uli-skanis guri muxtuna aya oxori xogyoktaps. (AK-Döngelli) Deden kızarsa bu ev yıkar. → coninktams/ coningtams, conktay

♦ yet. gyakten : Ters çevirebiliyor. Devirebiliyor. Ali divi steri k’oçi ren. Mitis var-gyakten. (AH-Lome) Ali divi gibi bir adamdır. Kimse onu deviremez.

gyok’idams/ gyok’idaps (FN ~ ÇX)(AK) EAL/EA har.f. → celvobams/ celvobay; ++ gelok’idams/ gelok’idaps/ gilvok’idaps. I. EDA har.f. İpe [lok.] çamaşırı vs [aps.] sarkıtarak asıyor. Lazut’i mtxozi do naylaz kogebok’idi. (FN-Ç’anapet) Mısırı salkımladım ve seredere astım. Mç’imaz na-maşuvu porça avlaz gebok’idi do skurun. (FN-Ç’anapet) Yağmurda ıslanan (= istemeyerek ıslattığım) gömleğimi evün kaapı önüne astım ve kuruyor. Makinaz na-inaxu şeepe gamiği do kogyok’idi. (FN-Ç’anapet) Makinede yukanan elbiseleri çıkar ve as. Nanak ağne na-naxu peşkirepe gyok’idams. (FN-Ç’anapet) Annem yeni yıkadığı havluları asıyor. Da-çkimik ogine şeyepe k’ayi n3’ilaxumz do gyok’idams. (FN-Ç’anapet) Kız kardeşim çamaşırları önce iyicene sıkıyor ve sonra asıyor. Ğoma na-gebok’idi geyarçalepe t’laza ren. K’ayi va-skuru doren. (FN-Ç’anapet) Dün astığım çarşaflar nemli. Tam kurumamış. Nanak naxveyi porçape na-gyok’idasen tok’i “Porçape let’az mod-dan3’ert’az” ya do hekol-hakole m3ika gonzdumz. (FN-Ç’anapet) Annem yıkanmış gömlekleri asacağı ipi “Gömlekler yere değmesin” diye her iki taraftan biraz geriyor. Porça donapxvi do kogebok’idi. Ha3’i skurun. (FN-Sumla) Gömleğini yıkayıp astım. Şimdi kuruyor. Dolokunu napxvi. P’3’ilaxum do gebok’idam. (AH-Lome) Çamaşır yıkadım. Sıkıp asıyorum. Dolokunu var-gyok’idaşi incğimen. (AH-Lome) Elbiseyi asmazsan kırışıyor. Porça mtelli domaşuvu. Mjoraş k’ele gebok’idi do skurun. (AH-Lome) Elbisem hep ıslandı. Güneşe doğru astım da kuruyor. Nusak dolokunu eşanaxu. Ha3’i 3’ilaxums do ok’açxe-ti gyok’idasen. (AH-Lome) Gelin çamaşırı yıkadı. Şimdi sıkıyor ve sonra da asacak. Damte-çkimik erçapule gyok’idamt’aşi inat’ine-çkimi tude don3’ams. (AH-Lome) Kaynanam çarşaf asarken benim inadıma yere değdiriyor. Ceketişi mxuciz na-gez*in t’ela m3ika t’eni ren. Lumcişa mjoras gyok’idana ancaxi goşaskurun. (AH-Lome) Ceketin omuz arasındaki tela biraz nemlidir. Akşama kadar güneşe asarsan ancak kurur. Xomaz ya do tok’iz na-gyok’idi erçapule tude dan3’en. (AH-Borğola) Kurusun diye ipe astığın çarşaf yere değiyor. Fadimek “Naxverepes ixi k’ai nobaras” ya do telis gyok’idams. (AH-Borğola) Fatma “Çamaşırlara iyi rüzgâr vursun (kuruması için)” diye tele asıyor. Ayşek “Pantoli var-dixçanas” ya do gamoktaps do eşo gyok’idaps. (AK-Döngelli) Ayşe “Pantolon beyazlamasın (= solmasın)” diye ters çeviriyor da öyle asıyor (= ters çevirerek asıyor).

♦ şsz geik’iden : Yukarıdan yere doğru sarkarak asılıyor. Ugondaru nteliz yuki yak’idaşi mtelli tudele k’ele kogeik’iden. (AH-Lome) Gerilmemiş tele yük bindi mi, tel aşağıya sarkar.

♦ f.-i. gek’idu : (İpe çamaşır vs) asmak. Meliyek dolokunu gek’idu şeni tok’i gonk’idams. (AH-Lome) Meliha çamaşır asmak için ip geriyor.

♦ part. gek’ideri : Sarkıtılarak asılı. Ncas gek’ideri ok’an3’ure dixas dan3’en. (AK-Döngelli) Ağaca asılı duran salıncak yere değiyor. Gale gek’ideri gotkimale-çkimis mjora geçaşi gixçanen. (AK-Döngelli) Dışarıda asılı duran etekliğime günş vurunca [etekliğim] soluyor.

+ gyuk’idams EDAL har.f. Biri için [dat.] bir şeyi [aps.] bir yere [lok.] asıyor. Fikrik tok’i çimoşums. Berez ok’an3’uroni gyuk’idasen. (AH-Lome) Fikri ip eğiriyor. Çocuğa salıncak yapacak.

II. EA har.f. Kapıyı, pencere çerçevesini vs [aps.] takıyor. Babak axirişi nek’na ge3’k’ims. Ağani nek’na gyok’idasen. (AH-Lome) Babam ahırın kapısını söküyor. Yeni kapı takacak. Oxoris mçire nek’na gebok’idi. Jur k’oçi arte amalinen. (AH-Borğola) Eve geniş kapı taktım. İki insan birlikte girebiliyor. Ustak nek’na do ak’oşka gyok’idu. (HP-P’eronit) Usta kapı ile pencere çerçevesini taktı. ≠ gyodginams

III. (FN-Ç’anapet) EA har.f. Bitki [erg.] başını [aps.] eğiyor. Avlaz na-goladgirt’ez purkepek ti gyok’idez-dort’un. 3’k’ayi ek’ebubiyiz dimtinez. (FN-Ç’anapet) Kapının önündeki çiçekler başlarını eğmişti. Su verince dikleştiler (= canlandılar).

gyok’irams/ gyok’iraps (HP ~ ÇX), gyok’irups/ gyok’iraps (AK) EAL har.f. Bir şeyi [aps.] bir yerin [lok.] üstüne bağlıyor. Axmatik but’k’ucişi m3ka ncas gyok’irups (= gyok’iraps). (AK-Döngelli) Ahmet arı kovanını ağaca bağlıyor. → cok’orams/ cok’oray; gyok’orams

gyok’itxams/ gyok’itxaps (FN ~ HP ÇX)(AK) ED har.f. I. (FN-Ç’anapet) Birine [dat.] alay edip aşağılayıcı benzetme yapıyor. Alik oxorca-muşiz “puci” deyi gyok’itxams. (FN-Ç’aanapet) Ali karısına “inek” benzetmesi yaparak aşağılıyor.

II. (FN-Sumla ~ AH) Birinin [dat.] arkasında kötü konuşuyor. Hakkında dedikodu yapıyor. Ti-muşiz var-gami3’k’en do xark’iz gyok’itxams. (FN-Sumla) Kendine bakmadan başkasının dedikodusunu yapıyor. K’at’a nusak damtiyez gyok’itxams. (AH-Lome) Her gelin kaynanasını kötüler. Osmani igzalaşi k’ap’ula-muşiz gyok’itxams. (AH-Lome) Osman gittiğinde arkasından konuşur. Nanak nusaz hek’o gyok’itxams ki na-ren-ti mtelli meç’ums. (AH-Lome) Annem gelini o kadar kötülüyor ki hepten yok ediyor. Na-idi iri-sotis ma gemok’itxi-doren. (AH-Lome) Gittiğin her yerde benim arkamdan konuşmuşsun. Eminez nanaşant’işi-muşik k’at’a oraz “mot-gamatxvinet’az” ya do gyok’itxamt’u. (AH-Borğola) Emine’nin üvey annesi her zaman “evlenemesin” diye arkasından kötü konuşuyordu. → ek’otkvams; nena ikoms

III. (HP)(AK) Birine [dat.] küfrediyor. Xasanik Xuseniz gyok’itxams. (HP-P’eronit) Hasan Hüseyin’e küfrediyor. P’ap’uli-çkimis mutu var-matkven. Guri muxtuna manişa gimok’itxaps. (AK-Döngelli) Dedeme bir şey diyemem. Kızarsa hemen bana küfrediyor. P’ap’uli-çkimis p’at’i na-oğodi şeni gigok’itxaps. (AK-Döngelli) Dedeme kötü davrandığın için sana küfrediyor. → ogorams/ ogoray, ogors, oxuç’k’adams

gyok’orams (FN ~ AH) EAL har.f. Bir yerin [lok.] üstüne bağlıyor. Cumadi-çkimik ç’ubrişi ncaz na-gedu bogina tok’ite-ti k’ayi skencez gyok’orams. (FN-Ç’anapet) Amcam kestane ağacına koyduğu arı kovanını skence üzerine iple de iyice bağlıyor. Şuferik yaşik’i k’amiyonişi k’ap’ulaz gyok’orams. (AH-Lome) Şoför sandığı kamyonun arkasına bağlıyor. Daduli3’i “Mot-imt’et’as” ya do ncaşi t’ot’iz gyok’orams. (AH-Borğola) Atmacayı “Kaçmasın” diye ağacın dalına bağlıyor. → cok’orams/ cok’oray; gyok’irams/ gyok’iraps, gyok’irups

gyok’vatams/ gyok’avataps (FN ~ ÇX) EA har.f. Üstten aşağı kesiyor. İlkerik çayi jin do jin gyok’vatamz do naşkumers. (AH-Lome) İlker çayı üstten üstten keserek bırakıyor. → cok’vatams/ cok’vatay. ≠ gek’vatams/ gek’vataps; ≠ gyuk’vatams/ gyuk’vataps

+ gyok’vatapams EDA ett.f. 1. Birine [dat.] bir şeyi [aps.] üstten aşağı kestiriyor. 2. mec. Alacağı paradan borcunu ödüyor, kestiriyor. K’op’erat’ifiz veesiya gyubre na-eç’opasenpeşi liste ikoman. Çayişi para meçamt’anşi gyubreşi para na-gyok’vatapanorenpe listez nijilen. (AH-Lome) Kooperatiften veresiye gübre alanların listesi yapılıyor. Çay parası verilirken gübre parasını kestirenler listeden siliniyor.

gyolapams (FN ~ AH) EAL har.f. Bir şeyi [aps.] su ya da çamurun [lok.] dibine doğru batırıyor. Ar şilep’i feluk’az elantxu do mzuğaz gyolapu. (FN-Ç’anapet) Bir küçük yük gemisi kayığa çarptı ve denize batırdı. Osmanik ç’ut’a berepe t’obaz gyolapams do oşkurinams. (AH-Lome) Osman küçük çocukları gölde batırıp korkutuyor. Modvaluşi jin kva yodvamz do ç’anç’axiz gyolapams. (AH-Borğola) Ayakkabının üstüne taş koyup da çamura batırıyor.

gyoli i. Göl. Gölet. Çkini kyoyis ar gyoli ren. Edo Didi-Gyoli coxons. (AK-Döngelli) Bizim köyde bir göl var. Ve adı Didi-Gyoli’dir. → coli; t’oba^III

gyolumcinams/ gyolumcinaps (FN ~ ÇX) Eø har.f. İsteyerek akşamlıyor. Akşam olmasını bekliyor. M3ika gyolumcini. (AH-Lome) Biraz akşam et (= güpegündüz oraya gitme, ya da güpegündüz onu yapma).

♦ yet gyalumcinen : 1. Akşama kalabiliyor. 2. İstemeyerek, farkında olmayarak akşama maruz kalıyor. Berez gyalumcinu. (AH-Lome) Çocuk akşama maruz kaldı.

gyolumcun (FN ~ ÇX) øD har.f. Biri için [dat.] akşam oluyor. Biri [dat.] farkında olmadan geç kalıp (yolun uzun olmasıyla, oyuna dalmasıyla vs sebeple) akşama kalıyor. Akşamlıyor. Cumadi-çkimi mundes-ti noğaşa idasen p’anda gyolumcun. (FN-Ç’anapet) Amcam ne zaman pazara giderse hep akşama kalıyor. Sabri dido tamo igzals do gzalepez gyolumcun. (FN-Sumla) Sabri çok yavaş yürüyor ve akşam karanlığına kalıyor. Berez gyolumcu. Mot-aşkurinet’az ya do baba-muşi nagen. (AH-Lome) Çocuk akşama kaldı. Korkmasın diye babası karşılıyor. Mektebişen gamaptaşı gzalepez osteruz doloblam. Oxoşe bulut’aşa gzaz gemolumcun. (AH-Lome) Okuldan çıkınca yollarda oyuna dalıyorum. Eve gidene kadar yolda akşam oluyor.

+ gyulumcun øD har.f. Biri [dat.] farkında olmadan geç kalıp karanlığa yakalanıyor. Pucepez lumcineri seriniz omcu k’ai u3’onan. Ala ma oxoşe bulut’aşa gzaz gemilumcun. (AH-Lome) Hayvanlar akşam serinliğinde otlamayı seviyorlar. Ama ben eve gidene kadar yolda karanlığa kalıyorum. Tkva iftariz var megaç’işinez. Gzaz gegilumcez. (AH-Lome) Siz iftara yetişemediniz. Yolda akşama yakalandınız.

gyomç’ims (FN ~ AH) øø/øD har.f. Yağmur suyu çatıdan damlıyor. Pederik oxoriz mç’ima na-gyomç’imt’u yeri ağne k’eremidite getragumz. (FN-Ç’anapet) Babam yağmurun evin için aktığı yeri yeni kiremitle kapatıyor (= örtüyor). Gemomç’ims. (FN-Ç’anapet, Sumla) Yağmur suyu çatıdan üzerime damlıyor. Oxoriz mç’ima gemomç’iman. (FN-Sumla) Evde yağmur suyu çatıdan üzerimize damlıyor. On3xonez na-gyomç’imu dişkape kogupinana, t’aoni mot’ubaşi muşebura geskurun. (AH-Lome) Tavanarasına yağmur damlayıp ıslanan odunları yayarsan, havalar ısınınca durduğu yerde kendi kendine kurur. K’eremidiz na-gyomç’ims yeriz ustak on3xoneşen amo3’k’ers. (AH-Lome) Kiremidin su kaçırdığı yere usta tavan arasından bakıyor. Meterizi but’k’ate gotveri ren. Mç’ima mç’imaşi gyomç’ims. (AH-Lome) Kuş avlama kulübesi yaprakla örtülüdür. Yağmur yağınca içine damlıyor. Oxoriz na-gyomç’ims ğorma kart’alite menz*gipu. (AH-Borğola) Yağmur suyunun eve damladığı deliği kâğıtla tıkadı. Kemalik “Okotumales mç’ima mot-gyomç’imt’as” ya do saçaği-muşis pi3ari e3’uç’k’adams. (AH-Borğola) Kemal “Kümese yağmur yağmasın” diye saçağının altına tahta çakıyor. → t’ik’ams; comç’ims/ comç’iy; mç’vetun; it’ap’en; i3’ap’en; 3’ap’ums/ 3’ap’un

gyomk’u3un (AH) Aø har.f. Çömeliyor. [İstem dışı çömeliyor : kogyomk’u3un] → mcvamxven; camk’usen; camxven, gyamxven, namxven; damxven; gyanç’en; damk’u3un, damk’u3en; + gyamk’u3un

gyomp’onams/ gyomp’onaps (FN ~ ÇX) EA har.f. Aşılıyor. Aşı yapıyor. Na-gebomp’oni aşilamapek toli ot’k’va3inu-doren. (FN-Sumla) Aşıladığım aşı kalemleri gözlerini patlatmış (= savmış, tutmuş). Uşkuri m3xuliz gebomponi do k’ai k’ai skidun. (FN-Sumla) Elmayı armuda aşladım. İyiden iyiye tuttu. Yaşıyor. P’ap’ulik jimok’az m3xuli gyomp’onams. (AH-Lome) Dedem evin arka tarafında armut aşılıyor. Ramizik m3xuli gyomp’onams. (HP-Peronit) Ramiz armudu aşılıyor. → coyonams/ coyonay/ coonay

gyomurginaps (ÇX) EA har.f. Aşağıya yuvarlatıyor. + gimurginen

gyomxvinams (FN ~ ÇX) EA har.f. Çömeltiyor. → comxunams, comk’usinams, comxvinay, domxvinams, gyonç’inams; + gyamxven; ++ domxvinams

gyomzulams (FN) Eø har.f. 1. Dalıyor. Yorgunluktan gözleri kapanıyor. Berepez ndğaleyiz gok’ap’inuten şuri kuxtez edo ha3’i gyomzulaman. (FN-Ç’anapet) Gündüz koşuşturmaktan çocukların canları çıktı ve şimdi yorgunluktan gözleri kapanıyor. 2. Üzülüyor. Tasalanıyor. 3. Psikolojik hastası oluyor.

♦ part. gemzule(r)i : Dalmış. Üzgün. Xasani ham ndğalepez m3ika gemzuleyi maz*iren. (FN-Sumla) Hasan’ı bugünlerde biraz üzgün (veya dalmış, veya psikolojik hastası var gibi) görüyorum.

gyom3’k’upun (FN ~ ÇX) øø/øD har.f. Hava kararıyor. Karanlık oluyor. I. øø har..f. Hava kararıyor. Karanlık oluyor. → com3’upun; m3’upun, m3’k’upun; ok’om3’upun, ok’om3’k’upun; dilikaçen

II. øD har.f. Biri için [dat.] karanlık oluyor. Biri [dat.] farkında olmadan geç kalıp (yolun uzun olmasıyla, oyuna dalmasıyla vs sebeple) karanlığa kalıyor. Ançele Obogeneşen moit’uşa leba dau do gyom3’k’upu. (FN-Ç’anapet) Ançele Obogene’den gelirken geç oldu ve karanlığa kaldı. Sabriz içalişamt’aşa livadiz gyom3’k’upun. (FN-Sumla) Sabri bahçede çalışırken [çalışmaya dalıyor ve] karanlığa kalıyor. Si oxoşa idaşa gegom3’k’upun. (FN-Sumla) Sen eve gidene kadar gece olur. Xolo gemom3’k’upez. (AH-Lome) Yine karanlığa kaldık. Dido diyanu. Oxoşe mulut’a şakiz gegom3’k’upun. (AH-Lome) Çok geç oldu. Eve gelene kadar karanlığa kalırsın. Berepe ! Osteru naşkvit ! Gegom3’k’upunan. Oxorişe igzalit ! (AH-Borğola) Çocuklar ! Oyunu bırakın. Karanlığa kalıyorsunuz. Eve gidin. Xasanis ont’ules dulya ikimt’uşi gyom3’k’upu. (HP-P’eronit) Hasan tarlada iş yaparken akşama kaldı. → (com3’upun altında) cum3’upun; (ok’om3’upun altında) ok’um3’upun, (ok’om3’k’upun altında) ok’um3’k’upun

gyoncirams/ gyonciraps (FN ~ ÇX) EAL har.f. Bir yere yatırıyor. T’k’ubişi berepe ar 3’en3’ez gyoncirams. (FN-Sumla) İkiz çocukları bir beşiğe yatırıyor.

gyonç’ams/ gyonç’aps (FN ~ ÇX)(AK) EA har.f. I. (FN-Ç’anapet) İpi [aps.] sarkıtıyor. Berek pencereşen na-gyonç’u tok’i let’az don3’ams do ibi(r)z. (FN-Ç’anapet) Çocuk pencereden sarkıttığı ipi yere değdirip oynuyor.

II. (FN-Sumla ~ ÇX)(AK) İp veya tel ile [ens.] sarkıtarak bir şeyi [aps.] indiriyor. K’eremuli gyonç’u-dort’un. Ha3’i-ti yonç’ams. (FN-Sumla) Ateş zincirini indirmişti. Şimdi de kaldırıyor. Babak gudeli opşaşi tok’iz ge3’ok’idamz do tude gyonç’ams. Cuma-çkimik nugudelams. (AH-Lome) Babam gudeli’yi doldurunca ipe asarak aşağıya indiriyor. Kardeşim gudeliyi alıyor. M3xuli ncaşen gudelite gyonç’are. Onk’ana do tude dobğaşi mtelli goincaxen. (AH-Lome) Armudu ağaçtan sepetle (gudeli ile) indireceksin. Sallayıp yere döktün mü, hep eziliyor. Tok’i dido dişiru-doren. Gudeli ncaşen gebonç’amt’aşa meç’k’odun. Babak a çkva tok’i elum3xvams do ok’ap’et’anams. (AH-Lome) İp fazla aşınmış. Sepeti ağaçtan aşağı indirene kadar kopabilir. Babam yandan bir ip daha ekleyip sağlamlaştırıyor. 3’k’ari işaiğa ya do paklaci gyonç’aps. (AK-Döngelli) Su çıkarayım diye bakracı daldırıyor. → conç’ay; ≠ conç’ams

♦ şsz geinç’en (FN ~ HP), ginç’en (ÇX)(AK) : İp veya tel ile sarkıtılarak iniyor. Xen3’k’eli gyonç’iyi ginç’en. Yonç’iyi yinç’en. (AK-Döngelli) Sepetçiği aşağıya doğru salarsan aşağıya doğru iner. Yukarıya doğru çekersen yukarıya doğru çıkar.

♦ [dey. xatimi gyonç’ams (AH-Lome) : Hatim indiriyor. Kur’an’ı baştan sonuna kadar okuyor.] → xetimi ciyonay/ xatimi ciyonay; xatimi geimers

III. İnternet’ten makale, film vs [aps.] indiriyor. İrik filimi-ti do na-unon müziği-ti İnternetişen gyonç’ams. (AH-Lome) Herkes filmi do istediği müziği de İnternet’ten indiriyor. → ciyonay^III; geiğams^II; geiyonams^B-III

gyonç’arams (FN) EDA har.f. [part. genç’are(r)i] [pek nadir kullanılır] Bir şeyin üstüne yazıyor. Alik didi kvas ncoxo-muşi gyonç’arams. (FN-Ç’anapet) Ali büyük taş (kaya) üstüne kendi adını yazıyor. → yonç’arams, nonç’arams; → conç’arams, gyoç’arams/ gyoç’araps

gyonç’inams (FN-Sumla) EA har.f. Çömeltiyor. → comxunams, comk’usinams, comxvinay, gyomxvinams, domxvinams; + gyanç’en

gyonç’k’valams/ gyonç’k’valaps (FN ~ ÇX) ED har.f. Birinin [dat.] üzerine yukarıdan aşağıya doğru (çatıdan vs) tükürüyor. Mustavak on3xoneşen Xasaniz gyonç’k’valams. (FN-Sumla) Mustafa Hasan’ın üzerine çatı katından tükürüyor. → conç’valams; goyomç’k’valay; conç’k’valay; ++ menç’k’vals, menç’k’valums, nonç’k’valams/ nonç’k’valaps

gyondğulun (AH) AD har.f. [dey. guri gyondğulun : Biri [dat.] çok üzülüyor. Guri gemondğulu. (AH-Lome) Yüreğim eridi (= Çok üzüldüm).

gyonksi (AH) i. Göğüs. Oxorca komoli-muşisi gyonksiz nocansna miz mu ağoden ? (AH-Lome) Kadın kocasının göğsüne yaslanmışsa kime ne oluyor ? → congsi; uba; gur-p’ici