Artvin Arhavi (Ark'abi) / Merve Alçiçek

KARADENİZ’ DE KADINLAR BAHÇEDE, "ERKEKLER KAHVEDE!"

KARADENİZ' DE KADINLAR BAHÇEDE, "ERKEKLER KAHVEDE!"

Bu cümle Karadeniz lafının geçtiği birçok yazıda, birçok anlatıda ve kimi zaman inceleme ve hatta belgesellerde de karşımıza sıkça çıktı. Neden bu cümleyi konu ettim? Cümlenin virgüle kadar olan kısmına katışıksız katılıyorum tabi ki, mesele virgülden sonrası. Fikrimce bu kısım irdelenmesi gereken kısım. Bu noktada Karadeniz genellemesinedir itirazım. Bazen genellemeler hak yerler, bilmeden ya da bilerek…

Karadeniz Bölgesi coğrafik olarak da doğu, batı ve orta olmak üzere üçe ayrılmıştır. Lazlar olarak esas ve daim meselemiz zaten Doğu ve kısmen Batı Karadeniz sınırları içerisindedir. Bu bağlamda vurgulamak istediğim her zamanki gibi bir türlü anlaşılamayan Lazlık, Lazların yaşam alanları ve tarzları. Yukarıda da belirttiğim gibi bu tip genellemeler bazen bölgede yaşayan diğer halkları ve onların haklarını yok sayıyor. Bu bağlamda bölgede yaşayan bir Laz kadını olarak kendi gözlemlerimle, yaşanmışlıklarımla cümlenin virgülden sonrasına da dahil olan Laz erkeklerinin hakkını vermek isterim.

Laz erkekleri kahvede değildir! Değildiler. Yıllar boyu bilerek ya da bilmeyerek bu kisvenin içine sığdırıldılar. Duygulu belgesellerde sırtında sepetli ya da kocaman çay bohçalı kadınlar işlenirken aslında erkeklerin nerede olduğu, ne yaptığı pek de sorgulanmadı. Bana kalırsa sorulsaydı da şayet, cevaplar güzelim doğayı, cevval kadınları, sevimli Laz hikayelerini baltalayabilirdi zaten.

Laz erkekleri kahvede değildi, gurbetteydi. Onun öncesinde savaştaydı… Yoklardı ki memleketlerinde. Olamıyorlardı, çünkü çalışacak yer yoktu. İş yoktu. Hayat şartları artık mısır satarak geçimi sağlayabilecek kadar kolay değildi ve dolayısıyla her şeyi kadınlar yapıyordu. Bu yüzden her sahada kadınlar en öndeydi. Tarlada, bahçede, cenazede..

Bu yüzden Laz kadınları cevval. Çünkü olmak zorunda kaldılar. Tek başlarına birçok şeyle baş etmek zorunda kaldılar.

Konuyu biraz daha somutlaştırmak adına kendi memleketimden Artvin, Arhavi’ den birkaç örnek vermek isterim. Arhavi tamamı Laz olan bir kasaba ve halen tek bir çay fabrikasıdır herkesin çalışma alanı. Var olsun! Yetmiş, seksen yıl öncesine giderseniz, madene gider erkekler. Gurbetleri Murgul’ dur. Ya da klasik inşaat işçiliği için civar illere giderler, Erzurum’a, Kars’ a.. Elli,altmış yıl gerisi, Almanya gurbetçileri; ki hikayeleri çoğu kez oldukça hazindir. Birçoğu karısını, çoluk çocuğunu alamamıştır bir türlü yanına. E biraz daha yaklaşıp otuz, kırk yıl öncesine gidersek yeni yeni ancak çay fabrikalarında kısmen çalışmaya başlarlar. Ama bu dönemde de bir Rusya, Libya gurbetine çatarsınız. Yine inşaat işçiliği…

E bunca gurbet işi, işçiliği varken, dikkat ederseniz her ev bu erkekler tarafından yapılmıştır, her serender, her bagen… Bahçelerin duvarları, köprüler. Ağaçları onlar dikmiş, onlar aşılamıştır. Yollar, patikalar, ırmaklar, hendekler…Görüp göreceğiniz tüm yapılar onların usta ve emektar ellerinden geçmiştir. Tüm bunları nasıl yok sayıp, onlara tembel giydirmesi yapılabilir.


Lazistan’a genel olarak baktığınızda tarihsel olarak öncelikle rakımı yüksek olan köylerde başlar yaşam. Yavaş yavaş sahile doğru bir yayılma görülür, yıllar ve şartlar gereği. Dolayısıyla çoğunlukla Lazların tarihi ve kültürüne dair en has ve en öz hikaye, anlatı ve gözlemler fikrimce Lazistan’ın üst köylerinde saklıdır. Bu bağlamda daha vurucu bir laf etmek istiyorum, işte bu Laz köylerinde bakkal olur, köy odası olur, okul olur, sağlık ocağı bile olur ama ‘kahve’ yoktur. İnsanların sosyalleşme alanları zaten çoğunlukla imecelerdir ki ya tarlalarda ya ev toplantılarında görürsünüz. Sonrasında çay tarımı ile alım yerleri..

Son olarak bir kez daha, diyeceğim o ki; Laz erkekleri kahvede değildi! Karadeniz erkeklerini bilmem ama Laz erkeklerini bu genellemeye katmamalı. Babalarımızın kalbi kırılır, dedelerimizin kemikleri sızlar!

3apule Merve / ARKABİ
Emojiye tıkla - Yorum yap - Paylaş
Bu içeriği Sosyal Ortamda Paylaş

Bu haberi okuyanlar aşağıdakileri de okudu



Doğu Karadeniz'de endemik yılan türleri tehlike altında
Karadeniz haberleri
Doğu Karadeniz'de endemik yılan türleri tehlike altında

Doğu Karadeniz'de endemik yılan türleri tehlike altında Doğu Karadeniz bölgesi Rize ve Artvin'de son günlerde sosyal medya üzerinden paylaşılan yılan öldürme videolarında artış

DOĞU KARADENİZ’DEKİ LAZLARLARIN DEMOGRAFİK YAPISI, LAZLARIN VE LAZCAYI KONUŞANLARIN SAYISI
Videolar / Ramazan Kosanoğlu ǨLEMURİŞİ / Lazlar
DOĞU KARADENİZ’DEKİ LAZLARLARIN DEMOGRAFİK YAPISI, LAZLARIN VE LAZCAYI KONUŞANLARIN SAYISI

DOĞU KARADENİZ’DEKİ TÜM LAZ YERLEŞİM YERLERİNDEKİ LAZLARIN DEMOGRAFİK YAPISI VE LAZCAYI KONUŞANLARIN SAYISI

Lazların İkinci Devleti Lazika Devleti-2
Lazların Tarihi
Lazların İkinci Devleti Lazika Devleti-2

Milattan sonra 2. Yüzyılda Doğu Karadeniz kıyılarında Lazika Krallığı kurulmuştur.Bu devlet üzerinde Romalılarla ve daha sonra Bizansla , Persler ve Sasaniler arasında hakimiyet

DOĞU KARADENİZ'DE LAZLARIN VE LAZCA KONUŞANLARIN SAYISI BELİRLENDİ
Ramazan Kosanoğlu ǨLEMURİŞİ
DOĞU KARADENİZ'DE LAZLARIN VE LAZCA KONUŞANLARIN SAYISI BELİRLENDİ

DOĞU KARADENİZ'DE LAZLARIN VE LAZCA KONUŞANLARIN SAYISI BELİRLENDİ RİZE'DE YAŞAYAN LAZ AKTİVİST VE YAZAR RAMAZAN KOSANOĞLU TARAFINDAN YAPILAN ARAŞTIRMADA, RİZE VE ARTİN İL, İLÇE

Doğu Karadeniz’de ölümler arttı
Karadeniz haberleri
Doğu Karadeniz’de ölümler arttı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2017 Ölüm İstatistiklerine göre ölümlerde artış görüldü.

18 MART DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜNDE LAZ KADINLARI
Ramazan Kosanoğlu ǨLEMURİŞİ
18 MART DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜNDE LAZ KADINLARI

Kadın olmak 18 Mart Emekçi Kadınlar Günü'ne bir de buradan bakalım

Gişiş yap yada ücretsiz üye ol

İçerik Takvimi

Rize nöbetçi eczaneleri
HANGİ BELEDİYEYİ DAHA BAŞARILI BULUYORSUNUZ?