Lazların Osmanlı Hakimiyetine Girmesi -3

Lazların Osmanlı hakimiyetine girmesi farklı kaynaklarda farklı şekillerde ve zamanlarda anlatılıyor.
Ali İhsan Aksamaz’ın, "Dil Tarih Kültür Gelenekleriyle Lazlar"isimli eserinde lazların Osmanlı egemenliğine girmesi şöyle anlatılır.
Fatih Sultan Mehmed, 26 Ekim 1461 tarihinde Trabzon'u fethedip Osmanlı Devleti topraklarına katmıştır. Trabzon'un doğusunda 1204 yılında kurulan Lazia Theması'nın bir kısmı Osmanlı Devleti'ne katılmıştır. Kimi kaynaklara göre Atina’daki (Pazar) Melyat Deresi'ne kadar, kimi kaynaklara göreyse Viǯe (fındıklı)sahasına kadar olan bölge Osmanlı Devleti egemenliğine girmiştir.Osmanlı Devleti sınırları dışında kalan Laz toprakları ise Gürcülerin yönetimi altında kalmıştır.

Muhammed Vanilişi , Ali Tandilava ise ‘’Lazların Tarihi’’ isimli eserinde ise,Yavuz Sultan Selim hanın şehzadeliği döneminde Trabzon valisi iken Atina(Pazar)’dan,Sarp’a kadar olan bölgeyi  Osmanlı hakimiyeti altına aldığını yazıyor.

M.Recai Özgün ise ‘’lazlar’’ isimli eserinde Laz Themasının Osmanlı hakimiyetine girmesini şöyle nakleder,

Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet Han Trabzon Rum Devleti’ne son verdiği zaman Trabzon’dan Pazar’a (Atina) kadar olan bölgeyi ele geçirdi(1461).Yavuz Sultan Selim Çaldıran Savaşı’ndan sonra Sinan Paşa komutasındaki birliklerle Atina(Pazar)’dan Batum’a kadar olan bölgeleri( Lazia Theması )Osmanlı sınırlarına dahil etti(1514).Osmanlı tarihi kaynaklarında Sinan Paşa'nın Laz temsilcilerine dinlerini değiştirmeyi teklif ettiği fakat Laz temsilcilerin bu teklifi kabul etmedikleri, Osmanlıların Lazlara dinlerini değiştirme konusunda baskı uygulamadıkları Lazların kendi istekleriyle 1640 yılına kadar müslümanlığı kabul ettiklerini görüyoruz.

Lazlar tarihte ender görülen bir şekilde Osmanlı Devleti'ni kendi devletleri olarak görmüşler ve devletin en zor zamanlarında bile Osmanlı Devleti'nin aleyhine hiçbir eylemde bulunmamışlardır .Lazların Osmanlı Devleti'ni bu kadar sahiplenmelerinde Osmanlıların ırkçı olmayan, hoşgörülü devlet yönetim anlayışının da büyük etkisi vardır.

Trabzon’dan Batum’a kadar olan bölge 1923'e kadar Lazistan sancağı olarak adlandırılmaktaydı.

LAZCA Yazarı E.Konakçı (Gazi Üniversitesi Tarih Bölümü)

İletişim:lazona@lazca.org

www.lazca.org

Kaynaklar :

1)Muhammed Vanilişi , Ali Tandilava (çev. Hayri Hayrioğlu) , Lazların Tarihi, Ant Yayınları,İstanbul,1992

2)Hayri Ersoy, Aysun Kamacı , Çerkes Tarihi , Tümzamanlar Yayıncılık,İstanbul,1992

3)Hayri Ersoy,Dili Ebediyatı ve Tarihi ile Çerkesler , Nart Yayıncılık , İstanbul , 1993

4)Fahrettin Çiloğlu,Gürcülerin Tarihi , Ant Yayınları , İstanbul,1993

5)Gerg Amıcba(çev. Hayri Ersoy ) , Ortaçağ’da Abhazlar ve Lazlar , Nart Yayıncılık,İstanbul 1993

6)Bedri Habiçoğlu,Kafkasya’dan  Anadolu’ya Göçler,Nart Yayıncılık ,İstanbul,1993

7) Stefanos Yerasimos,Milliyetler ve Sınırlar-Balkanlar,Kafkasya ve Orta-Doğu, İletişim Yayınları,İstanbul,1994

8) İslam Ansiklopedisi (Lazlar Maddesi)

9) İslam Ansiklopedisi (Gürcistan Maddesi)

10) Ali İhsan Aksamaz’ın, Dil Tarih Kültür Gelenekleriyle Lazlar .Sorun Yayınları-Tarih-Kültür Dizisi. (2000)
11)Lazlar ( M.Recai Özgün )