LAZLARIN TARİHİ KÖPEĞİ ZARDAVA ÜZERİNE
Ramazan Kosanoğlu
![]()
Ana vatanı Kolx ve Lazika, Türkiye'nin Artvin ili ile Gürcistan'ın Ajara bölgesinin kesiştiği yer olan köpek türünün temel özellikleri dik kulakları, kıvrık kuyruğu ve boynunda farklılaşan rengi ile dikkat çekiyor.
Bu köpeğe Türkiye'deki Lazlar dahil Türkçede de Zerdava ve ya Zardava köpeği derler. Gözlemlerime göre bu köpeğe Zerdava denilmesinin nedeni; köyüm Meǩaleǩriti'de Lazcada Ğot̆uğut̆u denir. Sansara benzemesinden dolayı konulmuş olabileceği şeklinde olsa da, köpek aslen Zerdava avladığından dolayı zerdava adı konulmuş. Zaten Zerdava bildiğimiz sansardır. Sansarın diğer adıdır Zerdavadır. Küçüklüğümde Zerdava ismini Lazcada çok duydum. Köpeğin rengi ve renk desenleri Zerdava ile aynı olması dikkat çekicidir.
Bu köpek türünün adı Lazca ve Türkçede Zerdava/Zardava denir.
Gürcücede ise Mekverne denir.
Bu köpeğe "Zağari Laç̌i" gibi isimler konulsa da zağari başka bir köpek türü olduğundan ve diğer bölgelerde bu köpek türüne bölgede yaşayan birinin bu ismi kullanmadığından dolayı gerçekçi gelmiyor.
Araştırmalarıma göre bu köpeğin Laz köpeği olduğunu gerçeği ile karşılaştım. Nesli tükenen bu köpek Artvin ve Ajara bölgelerinden Trabzon'a kadar gelmiş. Günümüzde sayısı azalan köpek türünün aynı zamanda saf ırkı da çok az bulunuyor.
LAZCADA LAÇ̌İ, COĞORİ İSİMLERİ ÜZERİNE
Lazca'nın batı ağzında köpeğe laç̌i, doğu ağzında ise coğori denilmektedir. Her iki isim de Lazcadır ve köpeğe denilir ama az farkları vardır. Bu farkı net anlayabilmek için Lazcanın da aynı dil drubunda bulunduğu Güney Kafkas dil ailesinin diğer mensupları olan Megrelce ve Lazcaya bakmak lazım.
Lazcaya en çok benzeyen dil olan Megrelcede Laǩvi denilen şey batı diyelektindeki Lazcada kulanılan Laç̌i ile aynı kelimedir. Megreller yavru köpeğe Laǩvi, yetişkinlere ise Coğori derler. Batı Lazcası köpeğe Laç̌i olarak günümüze gelmiş, doğu diyalektinde ise Coğori olarak kalmış.
Köpeğin anavatanı
![]()
Zardava Laz köpeği
![]()
Meǩaleǩriti'de Lazcada Ğot̆uğut̆u denilen Sansar
![]()
Ramazan Kosanoğlu
Ana vatanı Kolx ve Lazika, Türkiye'nin Artvin ili ile Gürcistan'ın Ajara bölgesinin kesiştiği yer olan köpek türünün temel özellikleri dik kulakları, kıvrık kuyruğu ve boynunda farklılaşan rengi ile dikkat çekiyor.
Bu köpeğe Türkiye'deki Lazlar dahil Türkçede de Zerdava ve ya Zardava köpeği derler. Gözlemlerime göre bu köpeğe Zerdava denilmesinin nedeni; köyüm Meǩaleǩriti'de Lazcada Ğot̆uğut̆u denir. Sansara benzemesinden dolayı konulmuş olabileceği şeklinde olsa da, köpek aslen Zerdava avladığından dolayı zerdava adı konulmuş. Zaten Zerdava bildiğimiz sansardır. Sansarın diğer adıdır Zerdavadır. Küçüklüğümde Zerdava ismini Lazcada çok duydum. Köpeğin rengi ve renk desenleri Zerdava ile aynı olması dikkat çekicidir.
Bu köpek türünün adı Lazca ve Türkçede Zerdava/Zardava denir.
Gürcücede ise Mekverne denir.
Bu köpeğe "Zağari Laç̌i" gibi isimler konulsa da zağari başka bir köpek türü olduğundan ve diğer bölgelerde bu köpek türüne bölgede yaşayan birinin bu ismi kullanmadığından dolayı gerçekçi gelmiyor.
Araştırmalarıma göre bu köpeğin Laz köpeği olduğunu gerçeği ile karşılaştım. Nesli tükenen bu köpek Artvin ve Ajara bölgelerinden Trabzon'a kadar gelmiş. Günümüzde sayısı azalan köpek türünün aynı zamanda saf ırkı da çok az bulunuyor.
LAZCADA LAÇ̌İ, COĞORİ İSİMLERİ ÜZERİNE
Lazca'nın batı ağzında köpeğe laç̌i, doğu ağzında ise coğori denilmektedir. Her iki isim de Lazcadır ve köpeğe denilir ama az farkları vardır. Bu farkı net anlayabilmek için Lazcanın da aynı dil drubunda bulunduğu Güney Kafkas dil ailesinin diğer mensupları olan Megrelce ve Lazcaya bakmak lazım.
Lazcaya en çok benzeyen dil olan Megrelcede Laǩvi denilen şey batı diyelektindeki Lazcada kulanılan Laç̌i ile aynı kelimedir. Megreller yavru köpeğe Laǩvi, yetişkinlere ise Coğori derler. Batı Lazcası köpeğe Laç̌i olarak günümüze gelmiş, doğu diyalektinde ise Coğori olarak kalmış.
Köpeğin anavatanı
Zardava Laz köpeği
Meǩaleǩriti'de Lazcada Ğot̆uğut̆u denilen Sansar
Bu haberi okuyanlar aşağıdakileri de okudu
Ardeşen (At'aşeni)
SAATLERCE YANI BAİŞINDA BEKLEDİ
Rize'nin Ardeşen ilçesinde sürücüsü bilinmeyen bir araçla Trafo kavşağında bir köpek kanlar içinde araç yolunda can verdi.
-
Kategori: Ardeşen (At'aşeni)
Ne Demek
ÇATALIN LAZCASI NEDİR? İŞTE YANITI
LAZCADA ÇATAL NE DEMEK? KAŞIK NEDİR? BIÇAK NEDİR?
-
Kategori: Ne Demek
Ramazan Kosanoğlu ǨLEMURİŞİ
Ramazan ayı, Bir kaç dini terim ve Lazlar
Lazların dinleri ne idi? Sorusunun tek bir yanıtı yok. Büyük kökleri olan kadim bir halktan ve binlerce yıla yayılmış bir zamandan bahsediyoruz. Yanıtı kuvvetle muhtemel bir çok
-
Kategori: Yazarlar / Ramazan Kosanoğlu ǨLEMURİŞİ
LAZCA TV - LAZURİ TV
OSMANLI ARŞİVLERİNDE VE TBMM KAYITLARINDA LAZİSTAN
Lazistan’ı anlatmaya çalışacağım. İstan: bir topluluğun bulunduğu yer anlamına gelen Farsça bir ek. Türkçede yer yurt anlamı verilse de illa bir ülke anlamına gelmez. Mesela
-
Kategori: LAZCA TV - LAZURİ TV
Ne Demek
ŞURİMŞİME NE DEMEK? LAZCA ŞURİMŞİNE NE ANLAMA GELİYOR?
Şurimşine ne demek? Mütemadiyen sorulan Lazcada şurimşine nedir?, Şurimşine ne anlama geliyor?, Şurimşine nin Türkçesi nedir? Lazcanın doğu diyalektinde kullanılan şurimşine
-
Kategori: Ne Demek
Rize Pazar (Atina)
"KORKMA YAVRUM SENİ ALACAKLAR"
Köpek Saldırısına Uğrayan Yaralı Karacaya Köylüler Yetişti.
-
Kategori: Rize Pazar (Atina)
Yorumlar
Gişiş yap yada ücretsiz üye ol
İçerik Takvimi
İlginizi Çekebilir
LAZCATV SOKAK ROPORTAJLARI - RİZE PAZAR
25-12-2018, 23:58
RİZE VE ARTVİN'DE KONUŞULAN TÜM DİLLERİ
3-09-2022, 12:00
LAZCA İÇİN TÜM LAZ YERLEŞİM YERLERİNİ
12-02-2019, 23:18
Elazığ Depremi Nedeniyle Rize'de İki
25-01-2020, 12:36
Hülya Polat Yıllar Sonra O Sahneye
2-09-2018, 16:06
